معالجه وزوز گوش

وزوز گوش و انواع آن

آمار نشان می دهد بین ۴ تا ۳۰ درصد مردم ایران از صدای صوت یا صدایی مشابه آن، که در علم پزشکی به آن وزوز گوش می گویند، رنج می برند. بزرگترین سوالی که در رابطه با وزوز گوش مطرح است، این است که: وزوز گوش نشانه چیست ؟ وزوز گوش شایع ترین شکایت افراد مبتلا به کم شنوایی به خصوص در سنین بالاست. هرچند این بدین معنی نیست که وزوز گوش در سنین پایین تر وجود ندارد، بلکه امروزه به دلایلی نظیر گوش دادن به موسیقی با هندزفری با صدای بلند در میان جوانان نیز این عارضه شایع شده است. وزوز گوش به خودی خود یک بیماری نیست اما می تواند نشانه عارضه هایی چون منییر، پیرگوشی، جرم گرفتگی مجرا، عفونت گوش و… باشد. در این مقاله قصد دارم شما را با انواع، علل، علائم و روش های معالجه وزوز گوش آشنا کنم.

وزوز گوش به یکی از این دو صورت بروز می کند:

وزوز ذهنی

وزوز ذهنی که بسیار شایع تر از وزوز عینی است، صدایی است که هیچ گونه منبع خارجی ندارد و فقط خود فرد قادر به شنیدن آن است. وزوز گوش ذهنی تنها توسط خود فرد مبتلا شنیده می شود و قابلیت ارزیابی و ثبت دقیق توسط ادیولوژیست برای این نوع وزوز وجود ندارد؛ بنابراین ادیولوژیست برای شناسایی آن از تعابیر خود بیمار راجع به بلندی و زیر و بمی صدای وزوز درون گوشش استفاده می کند. این نوع وزوز گوش هیچ منبعی برای صدا در محیط خارجی ندارد و منبع آن کاملاً درونی دارد. با این وجود امروزه روش هایی در جهت غلبه بر صدای وزوز ذهنی فرد و کاهش تاثیرات ناخوشایند آن روی زندگی فرد وجود دارد.

وزوز عینی

وزوز عینی اما صدایی است که منبع آن فعل و انفعالاتی در بدن بیمار است و افراد کمی به این نوع وزوز دچار می شوند. وزوز عینی همانطور که از اسمش هم پیداست توسط افراد دیگر نیز شنیده می شود. بنابراین این قابلیت را دارد که به طور دقیق از نظر شدت و زیر و بمی توسط ادیولوژیست ارزیابی شود. این نوع وزوز به طور کلی با درمان های پزشکی قابل درمان است.

رابطه کم شنوایی و وزوز گوش

اکثر عوارضی که در ابتدای مقاله به آن ها اشاره شد (عارضه هایی چون منییر، پیرگوشی، عفونت گوش و…) باعث بروز کم شنوایی نیز می شوند. مغز نیز برای تغییر شرایط ایجاد شده حساسیت نورون های شنوایی را بالاتر می برد تا صدا را با همان وضوح و شدت قبلی بشنود.  این امر باعث می شود در بعضی مواقع نورون ها با فعالیت اضافه خود در واکنش به صداهایی که منبع خارجی ندارند نیز تحریک شوند. به عبارتی نورون ها با دستور مغز به صورت خود به خودی تحریک می شوند که به حالت پیش آمده، وزوز گوش می گوییم.

بیشتر بخوانید: بیماری منییر چیست؟ 

علائم وزوز گوش چیست؟

تصور کنید حتی در ساکت ترین محیط ها نیز نتوانید سکوت را تجربه کنید. وزوز گوش عارضه ای است که ابتدا روح انسان را آزرده می کند و اگر بدون درمان موثر رها شود، جسم انسان را نیز مبتلا به بیماری های مزمن و شدید می کند. وزوز گوش می تواند نشانه بیماری هایی مثل منییر هم باشد. کم شنوایی و وزوز گوش و سرگیجه سه اختلالی هستند که در بیماری منییر بروز می کنند و به صورت حمله ای سراغ فرد مبتلا می آیند. یعنی فرد به طور ناگهانی احساس کم شنوایی، وزوز گوش و سرگیجه می کند و به مرور بهتر شده و به حال قبلی خود بر می گردد.

میزان کم شنوایی، وزوز گوش و سرگیجه ای که فرد مبتلا به منییر در هر حمله احساس می کند، بنا به شدت ابتلای او به بیماری می تواند متغیر باشد. مبتلایان به وزوز گوش صدایی مانند صدای سوت، صدای وزوز زنبور یا صداهایی نظیر آن را در یک گوش، هر دو گوش یا حتی درون سر خود می شنوند. اما این موارد را نباید با توهم شنیداری که در آن فرد احساس می کند کس دیگری با او در حال صحبت کردن است، اشتباه گرفت.

دلایل بروز اختلال وزوز گوش

عوامل فیزیکی یکی از علل مهم ایجاد وزوز گوش هستند. عواملی چون تجمع جرم در گوش (در نزدیکی پرده) یا وجود جسم خارجی در کانال گوش و موارد دیگر از قبیل پارگی پرده گوش، عفونت گوش میانی. همچنین شکستگی و یا ازهم گسیختگی استخوانچه های گوش میانی و آسیب عصب شنوایی و حلزون گوش در اثر ضربه به سر و گردن.

معمولاً اولین عارضه بعد از ضربه به سر و گردن، وزوز ذهنی موقت است.

مواردی از قبیل دیابت، فشار خون بالا یا پایین، مشکلات تیروییدی، بیماری های خودایمنی مانند ام اس و در بدترین حالت تومور عصب شنوایی نیز می تواند وزوز ذهنی ایجاد کند. عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض اصوات بلند به مدت طولانی یا به صورت ناگهانی مانند وضعیتی که در موج انفجار ایجاد می شود و عوارض ناشی از مصرف داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، ضدسرطان، آسپرین و… هم در ایجاد وزوز نقش دارند. وزوز ایجاد شده در نتیجه عوامل محیطی برخلاف وزوز ناشی از عوامل فیزیکی، معمولاً دوطرفه بوده و به ندرت برگشت پذیر است. علاوه بر موارد ذکر شده افزایش سن نیز یکی از مهم ترین عوامل ایجاد وزوز ذهنی است. در افراد مسن، دیواره عروق سخت می شود و در نتیجه عروقی که حلزون گوش را تغذیه می‌کنند تنگ شده و سبب کم‌خون شدن حلزون می‌شوند که این عامل می تواند وزوز گوش ایجاد کند.

اختلالات عروقی ناشی از فشارخون می تواند باعث ایجاد ضربان در شریان کاروتید و شاخه های شریانی دیگر موجود در سر و گردن شده و وزوز ِعینی ِضربانی در فرد ایجاد کند. وزوز ضربانی نشانه اختلالات عروقی و عضلانی ناحیه سر و گردن است. در برخی از این موارد فرد علاوه بر وزوز گوش اختلالات دیگری را نیز تجربه می کند. برای مثال ممکن است فردی وزوز گوش و سرگیجه را باهم تجربه کند؛ یا وزوز گوش و عدم تعادل و سیاهی رفتن چشم را باهم تجربه کند. هر یک از این موارد می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد که نیاز به بررسی دقیق درمان سرگیجه توسط یک متخصص دارد.

روش های معالجه وزوز گوش

تشخیص بیماری ایجادکننده وزوز می تواند کمک شایانی به درمان این عارضه کند. اگر وزوز گوش فرد توسط عوامل فیزیکی ایجاد شده باشد، معمولاً درمان های دارویی و جراحی در رفع این عارضه موثرند. اما این روش ها در درمان وزوز گوش ناشی از عوامل محیطی کمتر کارآمد هستند و برای درمان آن از نوع محیطی باید به روش های دیگری متوسل شد. خوشبختانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی روش های متنوعی برای معالجه وزوز گوش محیطی ایجاد شده است.

تینیتوس مسکرها (سیستم های پوشاننده های وزوز گوش)

این دستگاه ابزاری برای پوشاندن وزوز گوش فرد و تغییر جهت توجه او به سمت صدایی غیر از وزوز گوش به کار می رود. برای استفاده از این دستگاه ادیولوژیست به کمک خود فرد ابتدا بلندی و زیر و بمی وزوز گوش فرد را پیدا می کند و سپس مشخصات صدا را روی دستگاه پیاده می کند. دستگاه با تولید صدایی دارای ویژگی های موردنظر، وزوز گوش را پوشش می دهد، این صدا آزاردهندگی وزوز را ندارد. بدین ترتیب صدای دستگاه به صدای گوش فرد غالب می شود. به مرور که وزوز گوش توسط مغز سرکوب شد، ادیولوژیست صدای دستگاه را نیز کمتر می کند تا دیگر هیچ صدای اضافه ای در گوش فرد شنیده نشود. این سیستم با وجود مدار مستقلی که دارد، می تواند با سمعک نیز ادغام شود و برای افراد کم شنوا که دارای وزوز گوش هستند، به کار گرفته شود.

در روش صوت درمانی تلاش می شود در طی جلساتی متعدد با پخش صداهایی خاص وزوز گوش بیمار را از بین برد یا به حداقل آزاردهندگی رساند. این روش درمان وزوز گوش ، روشی بیمار محور است. یعنی خود بیمار نیز می تواند قبل از استراحت، خواب یا زمان هایی که به تمرکز احتیاج دارد، آن را انجام دهد. بدین صورت که او باید اصوات خاصی را که ادیولوژیست در اختیار او قرار می دهد در مواقع گفته شده برای مدت زمان معین (در حد چند دقیقه) گوش کند.

لیزر درمانی

معالجه وزوز گوش با لیزر جزو جدیدترین راهکارها برای کاهش وزوز گوش محسوب می شود. در درمان وزوز گوش با لیزر با استفاده از لیزری ضعیف میزان سوخت و ساز حلزون گوش و به تبع آن خون رسانی به حلزون افزایش داده می شود که این امر می تواند به کاهش وزوز گوش کمک کند.

روش بازآموزی وزوز معمولاً هنگامی استفاده می شود که روش درمان موثر دیگری برای از بین بردن وزوز گوش بیمار وجود نداشته باشد. در این روش طی جلساتی به فرد آموزش داده می شود که چگونه تمرکز خود را روی اموری غیر از وزوز گوش خود بگذارد و استرس خود چگونه را کنترل کند تا سبب افزایش وزوز گوشش نشود. در واقع در این روش به فرد آموزش داده می شود که چگونه وزوزگوش خود را مدیریت کند.

روش های پیشگیری و معالجه وزوز گوش

اما اگر می خواهید به این عارضه شایع و خسته کننده مبتلا نشوید، با رعایت نکات زیر می توانید از ابتلا به آن پیشگیری کنید:

• استفاده از نمک را در رژیم غذایی خود به حداقل برسانید. رژیم غذایی نامناسب در افزایش صدای وزوز گوش بسیار تاثیرگذار است.
• مصرف قهوه و نوشابه های گازدار را کاهش دهید.
• سمت الکل و مواد نیکوتین دار (سیگار و قلیان و…) نروید.
• استرس خود را مدیریت کنید، زیرا هرچه استرس شما بالاتر باشد، صدای درون گوشتان شدیدتر خواهد شد.
• برای خشک کردن و تمیز کردن گوش هایتان از گوش پاک کن استفاده نکنید.
• اگر در محیط کارتان سر و صداهای آزاردهنده وجود دارد، از محافظ گوش استفاده کنید.
• خود را در معرض اصوات بلند قرار ندهید.

آیا سمعک می تواند به معالجه وزوز گوش کمک کند؟

تکنولوژی به کار رفته در بهترین سمعک های هوشمند از جمله سمعک زیمنس تاکنون بر مبنای استفاده از روش صوت درمانی برای درمان وزوز گوش بوده است. در روش صوت درمانی (Sound Therapy) در گوش افراد مبتلا به وزوز، صدایی توسط سمعک فرستاده می شود که مقدار کمی از صدای وزوز گوش خودشان بیشتر است. اما این صدا آزاردهندگی صدای سوت را ندارد. در این مدت مغز با عادت کردن به این صدا دیگر صدای وزوز گوش را فراموش می کند؛ حالا ادیولوژیست می تواند صدای تولید شده توسط سمعک را نیز کمتر و کمتر می کند تا به مرور زمان فرد دیگر هیچ صدای اضافه ای در گوش خود احساس نکند.

نکته ی جالب اینجاست که معمولاً پس از درمان وزوز گوش توسط صوت درمانی در یک دوره دیگر وزوز گوش برنمی گردد؛ اما اگر پس از مدتی برگردد هم باز توسط همین روش قابل درمان است. به نظر می رسد همه چیز در استفاده از روش صوت درمانی مفید و موثر است؛ اما شکایت تعدادی از مبتلایان به وزوز گوش که از روش صوت درمانی برای درمان وزوز گوش خود بهره می برند این است که این روش هم برای همیشه سکوت کامل و آرامش را برای ایشان به ارمغان نمی آورد.

هرچند که صدای تولید شده توسط سمعک جهت درمان وزوز گوش اغلب صدایی خوشایند مانند صدای امواج دریا است اما بالاخره باز هم صداست و سکوت کامل هنوز از راه نرسیده است. اینجاست که تکنولوژی Notch Therapy سمعک های کمپانی زیمنس وارد عمل می شود. تکنولوژی کاملاً جدید در راستای درمان و معالجه وزوز گوش که به جای پوشاندن صدای وزوز گوش در صدد حذف آن است.

تکنولوژی Notch Therapy فرم جدیدی از روش های درمانی به کمک سمعک است که برای معالجه وزوز گوش استفاده می شود. در وضعیت ۶۵ درصد افراد مبتلا به وزوز گوش که شروع به استفاده از تکنولوژی Notch Therapy سمعک زیمنس کرده اند، بهبود چشمگیری مشاهده شده است. این آمار نشان می دهد Notch Therapy روشی قابل اعتنا و شاید راه حل اساسی معالجه وزوز گوش بیش از ۵۰ درصد مبتلایان به وزوز گوش در سراسر دنیا باشد.