تست VEMP: ارزیابی عملکرد اعصاب سیستم دهلیزی و کاربردهای آن

تست VEMP به منظور ارزیابی عملکرد اعصاب سیستم دهلیزی استفاده می‌شود و می‌تواند تعادل و جهت گیری فضایی را در بیمار ارزیابی کند. در این آزمایش، محرک‌های صوتی به یک یا هر دو گوش ارسال می‌شوند و پس از آن پاسخ عضلات گردن و چشم به محرک‌ها ثبت خواهد شد. با اندازه‌گیری پاسخ عضلانی بدن  تفسیر تست ومپ، پزشکان می‌توانند تشخیص دهند که آیا سیستم دهلیزی به درستی کار می‌کند یا خیر.

بیشتر بخوانید: تست VNG چیست؟

کاربردهای تست VEMP

اما نتایج VEMP چه کاربردی دارند؟ به طورکلی، آزمایش VEMP می‌تواند در تشخیص اختلالات دهلیزی مختلف از جمله نوریت دهلیزی (وستیبولار) و بیماری منیر بسیار مفید باشد. تست VEMP اطلاعات ارزشمندی درباره یکپارچگی سیستم دهلیزی ارائه می‌دهد و همچنین به مدیریت درمان بیماران مبتلا به مشکلات تعادل و سرگیجه کمک زیادی می‌کند. برخی از کاربردهای مهم تست ومپ شامل موارد زیر است:

• تشخیص مشکلات کانال نیم دایره فوقانی: سلامت کانال نیم دایره فوقانی که در سیستم دهلیزی قرار دارد را می‌توان با استفاده از تست ومپ سنجید. معمولا نشت یا عدم تعادل فشار مایع در گوش داخلی باعث ایجاد چنین اختلالی می‌شود. پاسخ غیرطبیعی به تست VEMP می‌تواند مشکلاتی مانند نازک شدن استخوان روی کانال نیم دایره فوقانی یا انقباض آن را مشخص کند.
• تشخیص نوروم آکوستیک: گاهی نتیجه غیرطبیعی تست ومپ نشان دهنده فشرده شدن یا درگیری عصب دهلیزی است.
• تشخیص بیماری ام اس : هرچند انجام تست VEMP به تنهایی نمی‌تواند بیماری ام اس را تشخیص دهد اما این تست معمولا یکی از ابزارهای مهمی است که به این منظور به کار برده می‌شود. آزمایش ومپ در کنار آزمایش‌های خونی، اسکن مغز و انواع دیگر آزمایش‌ها می‌تواند مشکلات عدم تعادل را در افراد مبتلا به ام اس بررسی کند.
• کاربرد تست ومپ در ارزیابی تومورهای گوش داخلی: تومورهای گوش داخلی می‌توانند بر عملکرد حسی تعادلی فرد تاثیر بگذارند. با استفاده از تست VEMP می‌توان شرایط تومورهای گوش داخلی را ارزیابی کرد.
• ارزیابی بیماری منیر گوش: بیماری منیر گوش، اختلالی است که با سرگیجه مکرر، کاهش شنوایی، وزوزو گوش و مشکلات تعادلی همراه است. گاهی اوقات نوسانات در پاسخ تست ومپ ممکن است نشانه تغییرات عملکرد عصبی یا موقعیت مایعات گوش داخلی باشد و به تشخیص بیماری منیر کمک کند تا به موقع بتوان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
• تشخیص آسیب به ستون فقرات: تست ومپ می‌تواند اسپوندیلوز گردنی که یک بیماری مرتبط با آسیب ستون فقرات گردنی است و بر سیستم دهلیزی اثر می‌گذارد را تشخیص دهد.
• کاربرد تست ومپ بعد از کاشت حلزون: پس از کاشت حلزون، ارزیابی دقیق عملکرد حسی و تعادلی فرد از اهمیت زیادی برخوردار است. با استفاده از این تست می‌توانیم عملکرد تعادلی بیماران را پس از کاشت حلزون به طور مستمر مانیتور کنیم و در صورت بروز مشکلات به دنبال بهترین راه حل برای رفع آن‌ها باشیم.
• کاربرد تست ومپ در نوزادان و کودکان: اختلالات حسی و تعادلی ممکن است از دوران نوزادی آغاز شوند و تشخیص آن‌ها کمی دشوار باشد. به طورکلی، انجام تست VEMP برای کودکان یا نوزادانی که دارای مشکلات مربوط به عضلات گردن هستند، بسیار مفید خواهد بود.

بیشتر بخوانید: تست ecochg و کاربرد های آن

نحوه انجام تست VEMP

برای انجام تست vemp لازم است در ابتدا بیمار دراز بکشد و چند الکترود برای ثبت پاسخ تست به او متصل شوند. معمولا الکترودها در نواحی خاصی از بدن مانند عضله sternocleidomastid (دو ماهیچه متقارن در دو سمت گردن)، اطراف گردن یا عضله چشم قرار داده می‌شوند. پس از اتصال الکترودها به بدن، صداهایی یا فرکانس بالا به عنوان محرک تعادلی تست ومپ به گوش فرد ارسال می‌شوند. پس از آن، عضلات بدنی مربوط به تعادل در پاسخ به محرک‌ها دچار تنش می‌شوند و شروع به تولید سیگنال‌های الکتریکی می‌کنند. سپس این سیگنال‌ها توسط دستگاه الکترومایوگرافی ثبت می‌شوند. در پایان، نحوه پاسخ به محرک و زمان پاسخ به دقت اندازه‌گیری و تحلیل می‌شوند. هر گونه پاسخ غیرطبیعی تست ومپ باید به طور دقیق توسط متخصص ارزیابی شود. در ادامه خواهیم گفت که نحوه تفسیر تست ومپ چگونه خواهد بود.

(۶)

بررسی نتایج آزمون VEMP

تفسیر نتایج تست ومپ شامل مقایسه پاسخ‌ها با مقادیر نرمال و ارتباط آن‌ها با علائم بالینی است. تغییرات در پاسخ‌های VEMP می‌تواند به عنوان نشانه‌ای دال بر اختلالات تعادلی، اختلال اعصاب حسی با عضلانی از جمله بیماری گوش یا سیستم عصبی مرکزی و موارد دیگر تفسیر شود. این آزمایش معمولا متخصصان شنوایی، توسط پزشکان گوش، حلق و بینی یا متخصصان اختلالات تعادلی انجام می‌شود و نتایج آن نقش مهمی در تشخیص و مدیریت بیماری‌های مختلف دارد. بررسی آزمون ومپ شامل چند مرحله اصلی است:

• تحلیل پاسخ‌های الکتروفیزیولوژیکی: پس از انجام تست ومپ، سیگنال‌های الکتریکی منتشر شده از عضلات تعادلی به دقت ثبت شده و تحلیل می‌شوند.
• ارزیابی پتانسیل و زمان پاسخ: در این مرحله، پتانسیل و زمان پاسخ ارزیابی می‌شوند. وجود نوسان و تغییر در پتانسیل و زمان پاسخ نشان دهنده وجود مشکلات تعادلی است.
• مقایسه با مقادیر طبیعی: نتایج تست vemp با محدوده نرمال آن مقایسه می‌شوند و در صورت وجود تفاوت زیاد با مقادیر نرمال، ممکن است مشکلات فرد دچار تعادلی حسی یا عضلانی باشد.
• تفسیر بر اساس علائم بالینی: نتایج تست ومپ باید بر اساس سوابق پزشکی بیمار و علائم بالینی او توسط متخصص مورد ارزیابی قرار گیرند.

(۷)

هزینه تست VEMP

هزینه تست ومپ بسته به مکان انجام تست، تخصص پزشک، تجهیزات مورد استفاده و نیاز به انجام آزمایشات جانبی دیگر کاملا متغیر است. علاوه بر هزینه تست vemp، هزینه‌های مرتبط با مشاوره با پزشک و سایر خدمات پزشکی نیز باید در نظر گرفته شوند. در نهایت ممکن است برای برخی از افراد، هزینه تست ومپ توسط بیمه نیز پوشش داده شود.

(۶)

بیشتر بخوانید: تست OAE چیست و چگونه انجام می شود؟

تست ومپ کجا انجام می‌شود؟

تست ومپ عمدتا در مراکز پزشکی و بیمارستان‌ها، توسط متخصص شنوایی، گوش، حلق و بینی و به ویژه توسط پزشکان متخصص در حوزه اختلالات تعادلی و عصبی انجام می‌شود. البته توجه داشته باشید از آنجایی که برای انجام تست ومپ، تجهیزات خاصی موردنیاز است، باید مرکز پزشکی  دولتی یا خصوصی که به آنجا مراجعه می‌کنید، کاملا مجهز باشد و تیم پزشکی متخصصی برای تفسیر تست ومپ، تشخیص و درمان اختلالات تعادلی در اختیار داشته باشد. افراد متخصص علاوه بر دانش فنی لازم باید از تجربه کافی در این زمینه نیز برخوردار باشند تا بتوانند تشخیص درستی از نتایج ومپ برمبنای وضعیت خاص هر بیمار، سابقه و شرایط سلامت عمومی او داشته باشند. همچنین، در جلسه مشاوره پیش از انجام تست، پزشک، اقدامات لازم قبل از تست VEMP را برای شما توضیح خواهد داد.

(۷)

سوالات متداول

• آیا تست VEMP عوارض دارد؟

معمولا عوارض تست ومپ بسیار ناچیز هستند زیرا ومپ یک آزمایش غیرتهاجمی است که نیاز به انجام اقدامات زیادی ندارد و خطری برای فرد ایجاد نخواهد کرد. بااین‌حال، در برخی از موارد، ممکن است افراد احساس ناراحتی یا سرگیجه کوتاه‌مدتی را تجربه کنند. همچنین در صورتی که فرد دارای مشکلات گوش یا اختلالات تعادلی شدید باشد، احتمال ایجاد سرگیجه فرد بیشتر خواهد شد. از این رو، لازم است پیش از انجام تست ومپ، شرایط بیمار به دقت توسط پزشک ارزیابی شود.

• تست VEMP چقدر طول می‌کشد؟

آزمایش ومپ معمولا زمانی در حدود ۳۰ الی ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. هرچند، این زمان ممکن است بسته به شرایط خاص هر فرد، پیچیدگی تست و تخصص پزشک کاملا متفاوت باشد. اقداماتی مانند زمان موردنیاز برای آماده کردن و اتصال الکترودها، ارسال محرک، ثبت سیگنال پاسخ و تفسیر تست ومپ توسط پزشک از یک فرد تا دیگر متغیر است.

• تست VEMP در چه مواردی استفاده می‌شود؟

تست ومپ در ارزیابی مشکلات کانال نیم دایره فوقانی، بیماری منیر گوش، ام اس، مشکلات ستون فقرات، وجود تومور در گوش، پس از کاشت حلزون ودر بسیاری از موارد دیگر مانند تشخیص مشکلات تعادلی نوزادان در بدو تولد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• تست VEMP چه چیزهایی را مشخص می‌کند؟

تست ومپ معمولا مواردی مانند چگونگی عملکرد عضلات مرتبط با تعادل، شرایط تعادلی حسی فرد و پیش بینی عوارض درمانی را مشخص می‌کند. انجام ومپ در کنار تست‌های دیگر کمک می‌کند که بتوانیم نحوه پیشرفت بیماری و چگونگی درمان بیماری‌هایی مانند ام اس یا منیر را به درستی مانیتور کنیم.