خارش گوش؛ علت، علائم و روش درمان آن

خارش گوش یکی از مشکلات شایع و آزاردهنده‌ای است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. بنابراین توجه به علت خارش توی گوش امری ضروری است. این مشکل ممکن است به طور موقت و گذرا باشد. اما در برخی موارد می‌تواند به یک مسئله مزمن و پایدار تبدیل شود که نیاز به توجه و درمان دارد. خارش گوش می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر منفی بگذارد و باعث ناراحتی یا اختلال در فعالیت‌های روزانه شود.

نشانه‌های خارش گوش می‌توانند متفاوت باشند و از یک خارش ملایم و گذرا تا خارش شدید و مداوم متغیر باشند. این علائم ممکن است همراه با قرمزی، تورم یا ترشح از گوش همراه باشند و در برخی موارد حتی منجر به کاهش شنوایی نیز شوند. درک علل و نشانه‌های خارش گوش می‌تواند به افراد کمک کند تا بهتر با این مشکل مواجه شوند و در صورت لزوم، به موقع به پزشک مراجعه کنند. در ادامه با عوامل موثر در ایجاد این مشکل و همچنین نشانه‌های بروز و روش‌های درمان آن صحبت می‌کنیم.

علت خارش گوش چیست؟

طبیعتا پیش از درمان، باید علت خارش توی گوش را بدانید و با انواع آن‌ها آشنا شوید. در ادامه می‌خواهیم با انواع این علل آشنا شویم.

خشکی پوست

خشکی پوست داخل گوش می‌تواند باعث تحریک و خارش شود. عواملی مانند هوای خشک یا استفاده از محصولات شوینده قوی ممکن است به این مشکل دامن بزنند.

حساسیت غذایی

برخی از افراد به دلیل واکنش‌های آلرژیک نسبت به برخی مواد غذایی دچار خارش گوش می‌شوند. این حساسیت‌ها می‌توانند باعث التهاب و تحریک پوست داخلی گوش شوند.

درماتیت کانال گوش

درماتیت یا التهاب کانال گوش معمولاً به دلیل واکنش‌های آلرژیک یا تحریک ناشی از مواد شیمیایی رخ می‌دهد و می‌تواند باعث خارش شدید شود.

گوش شناگر

گوش شناگر یا التهاب گوش خارجی ناشی از ورود آب به کانال گوش است که می‌تواند محیطی مرطوب و مناسب برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها ایجاد کند و باعث خارش شود.

عفونت

عفونت‌های گوش؛ به ویژه عفونت‌های باکتریایی یا قارچی می‌توانند باعث خارش، درد و تورم در گوش شوند.

رینیت آلرژیک

رینیت آلرژیک یا حساسیت فصلی می‌تواند باعث ایجاد التهاب و خارش در گوش‌ها به دلیل ارتباط سیستماتیک با دستگاه تنفسی فوقانی شود.

استفاده از سمعک

استفاده از سمعک می تواند باعث تحریک پوست داخل گوش، گیر افتادن آب در گوش یا ایجاد واکنش آلرژیک به خود سمعک شود. سمعک های نامناسب نیز می توانند روی نواحی خاصی از گوش فشار وارد کنند و منجر به خارش شوند.

اگر دستگاه های شنوایی شما باعث خارش می شود، با یک شنوایی شناس صحبت کنید. آن‌ها تناسب را بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند دستگاه‌های شما به درستی در گوش قرار گرفته اند و یا قالب مشکلی ندارد. اگر پوست گوش‌ های شما خشک است،  ممکن است استفاده از محصولی مانند MiraCell ProEar را توصیه کنند که باعث می‌شود دستگاه‌های شنوایی را راحت‌تر وارد کنید و پوشیدن آن‌ نیز راحت‌تر باشد.

بیماری پوستی

برخی بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما می‌توانند به گوش‌ها نیز سرایت کرده و باعث خارش و التهاب شوند.

استخر

خارش گوش بعد از استخر نیز یکی از علل رایج محسوب می‌شود. شنا در استخرها ممکن است باعث ورود آب به گوش و ایجاد شرایط مناسب برای عفونت و خارش گوش شود.

تب یونجه

تب یونجه یا آلرژی فصلی می‌تواند باعث خارش گوش‌ها همراه با علائم دیگر مانند عطسه و آبریزش بینی شود.

اوتیت خارجی (عفونت گوش خارجی)

این نوع عفونت معمولاً به دلیل ورود آب یا جسم خارجی به گوش ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث خارش و درد شدید در گوش شود.

انسداد مجرا توسط جرم گوش

خارش و جرم گوش با هم ارتباط دارند. تجمع جرم گوش می‌تواند باعث انسداد کانال گوش و تحریک پوست، منجر به خارش و ناراحتی شود.

قارچ مزمن کانال

عفونت قارچی مزمن در کانال گوش می‌تواند باعث خارش مداوم و گاهی اوقات ترشح از گوش شود. طبیعتا برای درمان خارش گوش بعد از عفونت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

استفاده از هندزفری

هدفون و ایرپاد می توانند خارش ایجاد کنند و شرایطی مانند درماتیت را بدتر کنند.این دستگاه ها کانال گوش را مسدود می کنند که می تواند باعث تجمع رطوبت شود اگر اغلب از ایرپاد یا هدفون استفاده می کنید (نوعی هدفون که درست در داخل کانال گوش قرار می گیرد)، به خاطر داشته باشید که استفاده بیش از حد می تواند منجر به تحریک گوش، از جمله تورم و خارش شود.

نشانه های خارش گوش

پس از بررسی علل خارش گوش، نوبت به بررسی نشانه‌های خارش گوش می‌رسد. در ادامه اصلی‌ترین نشانه‌های خارش گوش را بررسی می‌کنیم.

گرفتگی گوش: گرفتگی گوش می‌تواند ناشی از تجمع جرم، التهاب یا عفونت در کانال گوش باشد. این احساس ممکن است باعث کاهش شنوایی موقت و احساس فشار در گوش شود. این عامل، از اصلی‌ترین عوامل موثر در خارش گوش در بزرگسالان است.

احساس زنگ در گوش: وزوز و خارش گوش با هم ارتباط نزدیکی دارند. احساس زنگ در گوش، که به عنوان تینیتوس شناخته می‌شود، ممکن است همراه با خارش گوش رخ دهد و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت، آسیب به گوش یا قرار گرفتن در معرض صداهای بلند باشد.

خارش گلو: خارش گلو همراه با خارش گوش می‌تواند نشانه‌ای از واکنش‌های آلرژیک یا عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی باشد. این حالت ممکن است با سرفه و تحریک گلو نیز همراه باشد.

قرمزی پوست: قرمزی پوست در اطراف گوش یا داخل کانال گوش معمولاً نشان‌دهنده التهاب یا عفونت است. این قرمزی ممکن است با تورم و خارش شدید همراه باشد.

خروج ترشحات از گوش: خروج ترشحات از گوش ممکن است نشانه عفونت یا التهاب گوش باشد. این ترشحات می‌توانند شفاف، زرد یا سبز باشند و معمولاً با بوی ناخوشایند همراه هستند.

سرگیجه: سرگیجه می‌تواند همراه با مشکلات گوش داخلی مانند عفونت یا التهاب باشد. این حالت ممکن است باعث عدم تعادل و احساس چرخش در فرد شود.

کهیر: کهیر یا ایجاد ضایعات پوستی می‌تواند به عنوان واکنش آلرژیک به مواد مختلف ظاهر شود. کهیرها معمولاً قرمز هستند و ممکن است در ناحیه گوش نیز دیده شوند.

قرمزی یا تغییر رنگ پوست: تغییر رنگ پوست یا قرمزی در ناحیه گوش ممکن است ناشی از التهاب، عفونت یا تحریک پوست باشد. این تغییرات رنگی معمولاً با خارش و تورم همراه هستند.

احساس گرفتگی گوش‌های شما: احساس گرفتگی در گوش‌ها می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند تجمع جرم، عفونت یا تغییرات فشار هوا باشد. این حالت ممکن است باعث کاهش شنوایی موقت و احساس فشار در گوش‌ها شود.

آسیب به گوش: آسیب به گوش مانند خراش یا زخم داخل کانال گوش، می‌تواند باعث خارش و درد شدید شود. این آسیب‌ها معمولاً نیاز به درمان فوری دارند.

مشکل تنفسی: مشکل تنفسی ممکن است به ندرت با خارش گوش همراه باشد، اما در برخی موارد واکنش‌های آلرژیک شدید می‌توانند گوش و دستگاه تنفسی را تحت تأثیر قرار دهند.

تیر کشیدن گوش: تیر کشیدن گوش یا درد تیز و ناگهانی در گوش، ممکن است نشانه‌ای از عفونت یا التهاب گوش باشد. این درد معمولاً با خارش و سایر علائم عفونت همراه است.

تب: تب نشان‌دهنده وجود عفونت در بدن است و می‌تواند همراه با خارش گوش رخ دهد. این حالت معمولاً نشان‌دهنده یک عفونت فعال و نیازمند درمان پزشکی است. این عامل، برخی مواقع علت ایجاد خارش عفونت است. خارش گوش با عفونت نیز نشانه‌های خاص خودش را دارد. این عامل از همین عوامل محسوب می‌شود.

درد: درد در ناحیه گوش همراه با خارش، می‌تواند نشانه‌ای از عفونت گوش باشد. این درد ممکن است شدید باشد.

تورم گوش: تورم گوش یا ناحیه اطراف آن معمولاً نشانه‌ای از التهاب و عفونت است. این تورم می‌تواند باعث فشار و درد بیشتر در گوش شود.

کاهش شنوایی: می‌تواند ناشی از عفونت، تجمع جرم یا التهاب در گوش باشد. این حالت ممکن است موقت باشد و با درمان عفونت بهبود یابد.

روش های درمان خارش گوش

اگر خارش گوش شما به خونریزی یا کاهش شنوایی ناگهانی منجر شد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرده و داروی ضد خارش گوش مصرف کنید. همچنین در صورتی که خارش گوش پس از گذشت مدتی بهبود نیافت، مراجعه به پزشک ضروری است. پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ابتدا شما را معاینه کرده و تاریخچه پزشکی شما را بررسی می‌کند. این معاینات می‌توانند در تشخیص دقیق علت خارش گوش بسیار مفید باشند.

یکی از علل شایع خارش گوش، اختلالات پوستی در ناحیه گوش است. درمان این مشکلات اغلب متمرکز بر رفع مشکلات پوستی در مجرای گوش است. واکنش‌های آلرژیک نیز می‌توانند باعث خارش گوش شوند؛ بنابراین، پرهیز از موادی که پوست گوش را تحریک می‌کنند بسیار مهم است. پزشک ممکن است برای درمان خارش گوش از داروهایی مانند قطره یا پماد گوش استفاده کند.

اگر پرده گوش شما سوراخ باشد، استفاده از این داروها ممنوع است و باید فقط با تجویز پزشک مصرف شوند. قطره‌ها و پمادهای گوش به کاهش التهاب و خارش کمک می‌کنند و باید طبق دستور پزشک استفاده شوند. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که استفاده از داروهای درمانی برای زنان باردار دارای حساسیت بیشتری است. بنابراین برای درمان خارش گوش در دوران بارداری، از پزشک متخصص مشورت بگیرید.

درمان خارش گوش با دارو

درمان خارش گوش می‌تواند شامل استفاده از داروهای مختلف باشد که بر اساس نوع و شدت مشکل توسط پزشک تجویز می‌شوند. یکی از روش‌های متداول، استفاده از پمادهای آنتی‌بیوتیک گوش است که برای کاهش عفونت‌های باکتریایی و التهابات ناشی از آن مفید هستند.

برای نرم کردن پوست داخل گوش، می‌توان از روغن بچه استفاده کرد. این روش به جلوگیری از خشکی و تحریک پوست کمک می‌کند. در مواردی که التهاب وجود دارد، پزشک ممکن است پمادهای موضعی استروئیدی مانند کرم هیدروکورتیزون 1 درصد یا کرم بتامتازون 0.1 درصد را توصیه کند. این کرم‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند.

اگر عفونت گوش خارجی تشخیص داده شود استفاده از محلول‌های رقیق شده الکل، اسید استیک یا پراکسید هیدروژن ممکن است توصیه شود. این محلول‌ها به ضدعفونی کردن و کاهش عفونت کمک می‌کنند.

در صورت وجود علائم جدی‌تر مانند خونریزی، چرک یا تب همراه با خارش، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی را برای درمان عفونت تجویز کند. شستشوی مرتب گوش با آب برای افرادی که دچار خارش گوش هستند توصیه نمی‌شود؛ زیرا می‌تواند باعث تشدید بیماری‌های مزمن کانال گوش شود.

درمان خارش گوش خانگی

در برخی مواقع، درمان خانگی نیز می‌تواند مفید باشد. در ادامه به انواع درمان‌های موثر خانگی می‌پردازیم.

شستشوی گوش با آب گرم

شستشوی گوش با آب گرم می‌تواند مایعات اضافی را که باعث خارش می‌شوند، حذف کند. برای این کار از یک سرنگ لاستیکی استفاده کنید و آن را با آب مقطر گرم پر کنید. گوش خود را به سمت بالا و عقب بکشید تا مجرای گوش باز شود، سپس مقدار کمی آب را به آرامی وارد گوش کنید. بعد از یک دقیقه، سر خود را به طرف دیگر کج کنید تا آب تخلیه شود و با پارچه تمیز گوش خود را خشک کنید.

روغن زیتون

روغن زیتون می‌تواند موم گوش را نرم کرده و خارش را کاهش دهد. برای این کار دراز بکشید و گوش آسیب‌دیده را به سمت بالا نگه دارید. با قطره‌چکان، 2-3 قطره روغن زیتون ولرم در گوش بریزید، سپس پوست جلوی گوش را ماساژ دهید تا روغن به داخل گوش نفوذ کند. بعد از 5 تا 10 دقیقه، روغن اضافی را پاک کنید.

محلول پراکسید هیدروژن

پراکسید هیدروژن برای از بین بردن موم گوش موثر است. مقدار مساوی پراکسید هیدروژن (3%) و آب را مخلوط کنید و چند قطره از این محلول را با قطره‌چکان در گوش بریزید. بعد از مدتی، سر خود را به طرف دیگر کج کنید تا محلول تخلیه شود و گوش خود را با پارچه تمیز کنید.

کمپرس گرم

کمپرس گرم می‌تواند التهاب و آکنه را کاهش داده و خارش را تسکین دهد. یک دستمال را در آب گرم خیس کنید و آب اضافی آن را بگیرید. کمپرس گرم را به مدت 5 دقیقه روی گوش قرار دهید و سپس گوش خود را با پاک‌کننده ملایم شستشو دهید.

استفاده از سشوار

برای تبخیر رطوبت داخل گوش می‌توانید از سشوار استفاده کنید. سشوار را در فاصله 10 تا 12 اینچی از گوش نگه دارید، حرارت را روی گرم و جریان هوا را روی کم تنظیم کنید و به مدت تقریبی 30 ثانیه سشوار را به داخل گوش بگیرید.

چگونه می‌توان از خارش گوش جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از خارش گوش و پیش از مصرف قرص ضد خارش گوش، بهتر است از وسایلی که ممکن است به گوش آسیب برسانند، استفاده نکنید.

• گوش پاک کن: استفاده از گوش پاک کن می‌تواند جرم محافظ گوش را از بین ببرد و به گوش آسیب بزند.
• گیره موی سر: استفاده از گیره موی سر برای تمیز کردن گوش می‌تواند خطرناک باشد و به بافت گوش آسیب برساند.
• خلال دندان: خلال دندان نیز می‌تواند به مجرای گوش آسیب زده و موجب خارش شود.
• مداد: استفاده از مداد برای تمیز کردن گوش نه تنها به گوش آسیب می‌رساند، بلکه می‌تواند جرم گوش را به عمق بیشتری هدایت کند.
• شمع گوش: استفاده از شمع گوش نیز می‌تواند به گوش آسیب برساند و مشکلات بیشتری ایجاد کند.

تمیز کردن یا خشک کردن گوش با این وسایل باعث می‌شود که جرم محافظ گوش از بین برود و گوش آسیب ببیند. همچنین، این کارها می‌تواند باعث هدایت جرم گوش به قسمت‌های عمقی مجرای گوش شود و مشکلات بیشتری ایجاد کند. اگر خارش گوش یا تجمع جرم گوش به طور مکرر اتفاق می‌افتد، بهتر است به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا مشکل به طور اصولی و صحیح برطرف شود.

سوالات متداول

• آیا خارش گوش باعث سرگیجه میشود؟

عفونت‌های گوش میانی و لابیرنتیت هر دو می‌توانند علائمی مانند گوش درد و سرگیجه ایجاد کنند. همچنین، مشکلات عصبی، واکنش‌های آلرژیک و سایر شرایط می‌توانند باعث خارش و سوزش در گوش شوند. این علائم ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شوند که بررسی و تشخیص دقیق توسط متخصص گوش و حلق و بینی ضروری است.

• برای خارش گوش چی بخوریم؟

برای کاهش خارش گوش می‌توان از پماد آنتی‌بیوتیک، روغن بچه برای نرم کردن پوست، و پمادهای استروئیدی مانند هیدروکورتیزون یا بتامتازون استفاده کرد. در صورت عفونت گوش خارجی، محلول‌های رقیق شده الکل، اسید استیک یا پراکسید هیدروژن موثر هستند.

• خارش گوش نشانه چیست؟

خارش گوش ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد از جمله خشکی گوش، آلرژی‌های غذایی، انسداد جرم گوش، استفاده از وسایل کمک شنوایی، بیماری گوش شناگر، رینیت آلرژیک، و بیماری‌های پوستی.