اوتیتیس اکسترنا به عفونت مجرای گوش که بین گوش خارجی و گوش میانی قرار دارد، گفته می‌شود. این بیماری ممکن است عفونتی باکتریایی یا قارچی باشد. ازآنجایی‌که معمولا شناگران دچار این بیماری می‌شوند، با نام بیماری گوش شناگر شناخته می‌شود؛ ولی، هر فردی ممکن است دچار آن شود. در ادامه این مطلب، شما را با هر آنچه که باید درباره این نوع عفونت بدانید، مانند علائم، علل، روش‌های پیشگیری و روش‌های درمان آن آشنا می‌کنیم.
بیماری گوش شناگر؛ علائم و نشانه ها
علائم بیماری گوش شناگران که ممکن است خفیف یا شدید باشند، عبارت‌اند از:
- احساس پری در گوش
- درد گوش که ممکن است با کشیدن لاله گوش بدتر شود
- تب
- ترشح مایعات از گوش
- خارش در درون گوش
- گرفتگی گوش
- قرمزی و تورم در گوش خارجی
- تورم غدد لنفاوی در اطراف گوش یا بخش بالایی گردن
بیشتر بخوانید: علت خارش گوش
درمان خانگی بیماری گوش شناگر به روشی ساده
روش‌های خانگی مختلفی می‌توانند به درمان سندرم گوش شناگر کمک کنند؛ ولی، ممکن است نتواند علائم آن را همانند داروهای آنتی‌بیوتیک به‌سرعت بهبود دهند. پیش از شروع درمان خانگی، به‌ویژه اگر نگران آسیب به پرده گوش خود هستید، حتما با پزشک خود صحبت کنید. روش‌های درمانی خانگی برای این بیماری عبارت‌اند از:
- خشک نگه‌داشتن گوش: زمانی که می‌خواهید شنا کنید یا به حمام بروید، از کلاه حمام یا گوش‌گیر برای جلوگیری از ورود رطوبت به مجرای گوش استفاده کنید
- کمپرس گرم: حوله‌ای گرم و مرطوب را به مدت 10 الی 15 دقیقه روی گوش خود قرار دهید تا التهاب و درد آن کاهش یابد
- داروهای مسکن بدون نسخه: استامینوفن یا ایبوپروفن می‌توانند به مدیریت علائم مرتبط با این بیماری کمک کنند
- قطره‌های گوش بدون نسخه: برخی از قطره‌های گوش برای درمان این بیماری ساخته شده‌اند. قطره‌هایی شامل ترکیبات هومیوپاتی مانند بلادون از نظر ایمنی و اثربخشی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا ارزیابی نشده‌اند
- قطره روغن سیر: سیر دارای ترکیبات مختلفی مانند آلیسین و اس-آلیل سیستئین است. هر دو این ترکیبات دارای خواص ضدباکتری و ضدقارچی طبیعی هستند
- سرکه و پراکسید هیدروژن: اگر این دو به مقدار مساوی با یکدیگر ترکیب و استفاده شوند، می‌توانند به حذف باکتری‌ها از مجرای گوش کمک کنند. البته اگر پرده گوش شما سوراخ شده است یا دارای لوله‌های گوش هستید، نباید از این ترکیب استفاده کنید
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) به نکات دیگری برای درمان این بیماری اشاره می‌کند: مایعات زیادی بنوشید، به‌اندازه کافی استراحت کنید و از واردکردن سوآپ پنبه‌ای و اشیای دیگر به گوش خود خودداری کنید.
مراحل درمان بیماری گوش شناگر
روش‌های خانگی مختلفی برای درمان سندرم گوش شناگران وجود دارند؛ ولی، بهترین کار این است که به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید بیماری خود را به‌درستی تشخیص دهید و با استفاده از روش‌های نامناسب باعث بدترشدن علائم نشوید. به عبارت دیگر، تشخیص صحیح این بیماری، اولین و مهم‌ترین مرحله درمان آن است.
اگر به مطب پزشک مراجعه کنید، او ابتدا قرمزی، تورم و دیگر نشانه‌های آسیب گوش را ارزیابی می‌کند. اگر مایعاتی از گوش ترشح می‌شود، پزشک ممکن است نمونه‌ای از آن را بگیرد تا علت عفونت را مشخص کند. ازآنجایی‌که عفونت‌های قارچی و عفونت‌های باکتریایی به روش‌های درمانی متفاوتی نیاز دارند، این مرحله بسیار مهم است.
نکته مهم دیگر این است که این بیماری (عفونت مجرای گوش) ممکن است با عفونت گوش میانی اشتباه گرفته شود. درد گوش افراد مبتلا به عفونت گوش میانی معمولا در هنگام درازکشیدن بدتر می‌شود. این افراد ممکن است دچار استفراغ، اسهال و کاهش اشتها نیز شوند. این دو عفونت به روش‌های درمانی متفاوتی نیاز دارند. روشی که می‌تواند به درمان عفونت مجرای گوش کمک کند، نمی‌تواند عفونت گوش میانی را بهبود دهد و برعکس. به همین دلیل، مراجعه به پزشک و تشخیص صحیح بسیار مهم است.
مراحل بعدی درمان این بیماری ممکن است شامل تمیزکردن گوش، تجویز قطره‌های گوش و آموزش نحوه استفاده از آن‌ها باشند. برای اثربخشی روش‌های درمانی، پزشک ابتدا گوش را از هر گونه مایع، پوست مرده و جرم اضافی تمیز می‌کند. او ممکن است از پراکسید هیدروژن، دستگاه مکش و ابزار خاصی به نام کورت گوش نیز استفاده کند. در بخش‌های بعدی این مطلب، شما را با روش‌های درمان این نوع عفونت آشنا خواهیم کرد.
چگونه از بیماری گوش شناگر پیشگیری کنیم؟
با روش‌های زیر می‌توانید از ابتلا به بیماری گوش شناگر پیشگیری کنید:
- شنانکردن در آب کثیف: شنا در رودخانه‌ها، استخرها و جکوزی‌های کثیف، می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری و همچنین بیماری‌های ناشی از آب آلوده را افزایش دهد
- استفاده از پراکسید هیدروژن: در برخی اوقات، گوش‌های خود را با محلول پراکسید هیدروژن 3% تمیز کنید. این محلول می‌تواند به حذف جرم اضافی که می‌تواند باعث حبس آب در گوش شود، کمک کند. نصف قطره‌چکان را با این محلول پر کنید و به درون گوش خود بریزید. پس از ایجاد حباب، سر خود را بچرخانید تا به‌صورت کامل تخلیه شود. حتما از قطره‌های خشک‌کننده یا شسوار استفاده کنید تا هیچ رطوبتی درون مجرای گوش شما باقی نماند
- استفاده از سشوار: هر زمان که می‌خواهید مجرای گوش خود را خشک کنید، از سشوار استفاده کنید. از سشوارهایی که می‌توانند گرمای کمی را ایجاد کنند یا بدون گرما هستند، استفاده کنید و مطمئن شوید که فاصله مناسبی بین گوش و شسوار وجود دارد
- استفاده‌نکردن از سوآپ پنبه‌ای یا دستمال‌کاغذی برای خشک‌کردن گوش‌ها: سوآپ‌های پنبه‌ای می‌توانند پوست مجرای گوش را خراش دهند، به پرده گوش شما آسیب برسانند و باعث تولید بیش از اندازه جرم گوش شوند
- دست‌نزدن به جرم گوش: جرم گوش از مجرای گوش در برابر عفونت محافظت می‌کند؛ بنابراین، کاری با آن نداشته باشید. اگر احساس می‌کنید که جرم گوش باعث انسداد گوش‌هایتان شده است و پراکسید هیدروژن 3% نمی‌تواند به بهبود آن کمک کند، به پزشک مراجعه کنید. پزشکان می‌توانند جرم اضافی را با بهترین روش بردارند
- استفاده از گوش‌گیر و کلاه‌های حمام: گوش‌گیرها و کلاه‌های حمام می‌توانند به خشک نگه‌داشتن گوش‌ها کمک کنند؛ ولی، به خاطر داشته باشید که آن‌ها می‌توانند باعث حبس آب در گوش‌ها نیز شوند؛ بنابراین، حتما گوش‌های خود را پس از شنا به‌خوبی خشک کنید
- جلوگیری از ورود مواد شیمیایی تحریک‌کننده به درون گوش: به‌ویژه اگر پوست خشک و حساسی دارید یا دچار اگزما هستید، اجازه ندهید مواد شیمیایی تحریک‌کننده به درون مجرای گوش شما وارد شوند؛ برای مثال، زمانی که می‌خواهید به موهای خود حالت دهید، از گوش‌گیر یا توپ‌های پنبه‌ای استفاده کنید
عوامل ایجاد بیماری گوش شناگر و راه های درمان
عوامل بسیاری می‌توانند باعث ایجاد بیماری گوش شناگر شوند؛ ولی، فعالیتی که آب را در مجرای گوش حبس می‌کند، متداول‌ترین علت آن است. باکتری‌ها و قارچ‌ها در مکان‌های گرم و مرطوب رشد می‌کنند؛ بنابراین، حبس آب در مجرای گوش، محیط مناسبی برای تکثیر باکتری‌ها و قارچ‌ها و در نهایت، ایجاد عفونت فراهم می‌کند.
باکتری‌ها بیشتر از قارچ‌ها و در موارد نادر، ترکیبی از پاتوژن‌ها می‌توانند باعث ایجاد این بیماری شوند. سودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوک اورئوس از باکتری‌های ایجادکننده این بیماری و کاندیدا و آسپرژیلوس از قارچ‌های ایجادکننده این بیماری محسوب می‌شوند. در بخش بعدی، روش‌های درمان عفونت ناشی از هر یک از عوامل ایجادکننده را معرفی می‌کنیم.
بهترین راه های درمان بیماری گوش شناگر
قطره‌های گوش متداول‌ترین روش درمان بیماری گوش شناگر محسوب می‌شوند. این قطره‌ها می‌توانند با عفونت مبارزه کنند. پزشکان با توجه به عامل ایجادکننده بیماری، ممکن است ترکیبی از قطره‌های گوش زیر را تجویز کنند:
- قطره‌های آنتی‌بیوتیکی برای ازبین‌بردن باکتری‌ها
- قطره‌های استروئیدی برای کاهش تورم
- قطره‌های ضدقارچی برای ازبین‌بردن قارچ‌ها
- قطره‌هایی حاوی مواد شیمیایی خاصی که تعادل سالم را به مجرای گوش بازمی‌گردانند و به‌تبع آن، رشد میکروب‌ها را دشوارتر می‌کنند
برای ریختن قطره‌های گوش، دستورالعمل روی آن را بخوانید. معمولا باید کارهای زیر را انجام دهید:
- روی پهلوی خود دراز بکشید و چند قطره به درون گوش خود بریزید. همچنین می‌توانید از یکی از اعضای خانواده بخواهید قطره‌ها را به درون گوش شما بریزد
- حدود 3 الی 5 دقیقه در این حالت بمانید تا قطره‌ها به‌صورت کامل به درون گوش نفوذ کنند
- توپی پنبه‌ای را به مدت 20 دقیقه درون گوش خود بگذارید تا قطره‌ها درون گوش شما بمانند
این مراحل را 3 الی 4 بار در روز یا طبق دستور پزشک خود انجام دهید. اگر قطره‌ها سرد هستند و باعث ایجاد درد در گوش شما می‌شوند، بطری آن‌ها را به مدت چند دقیقه در درون دست‌های خود نگه دارید تا گرم شوند.
علل و عوارض بیماری گوش شناگر
ماندن رطوبت بیش از اندازه در گوش پس از شنا، متداول‌ترین علت است. علل دیگر این بیماری عبارت‌اند از:
- واردکردن سوآپ پنبه‌ای به درون گوش
- آسیب گوش مانند خراش کوچک ایجادشده توسط ناخن
- ورود آب به گوش
- استفاده از گوش‌گیر یا سمعک (اگر این دستگاه‌ها به‌درستی در گوش قرار داده شوند، خطر ابتلا به این بیماری کاهش می‌یابد)
- تحریک‌کننده‌های دیگر مانند ورود اسپری مو به مجرای گوش
عوارض این نوع عفونت به‌ویژه اگر به‌سرعت درمان شود، نادر هستند. عوارض احتمالی این بیماری عبارت‌اند از:
- عفونت گوش مزمن: اگر به مدت بیش از 3 ماه دچار این بیماری باشید، گفته می‌شود که دچار عفونت گوش مزمن شده‌اید. اگر ترکیبی از عفونت باکتریایی و قارچی داشته باشید، ممکن است دچار این عارضه شوید. این عارضه در افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس و افرادی که به قطره‌های گوش خود حساسیت دارند، متداول‌تر است
- سلولیت (عفونت بافت عمیق): در موارد نادر، این بیماری می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر پوست گسترش یابد
- آسیب استخوان یا غضروف (استئومیلیت اولیه): اگر عفونت مجرای گوش به عفونت گوش خارجی تبدیل شود، ممکن است دچار این عارضه نادر شوید. این نوع عفونت می‌تواند به غضروف و استخوان مجاور گسترش یابد. این عارضه در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف متداول‌تر است
- استئومیلیت قاعده جمجمه پیشرفته: اگر عفونت از گوش به استخوان‌های پایینی جمجمه گسترش یابد، می‌تواند روی اعصاب مجاور مغز و دیگر بخش‌های بدن تأثیر بگذارد. این عارضه نادر است؛ ولی، می‌تواند کشنده باشد
تفاوت بیماری گوش شناگر با دیگر عفونت ها
مهم‌ترین تفاوت بین بیماری گوش شناگر و دیگر عفونت‌های گوش، بخش تحت‌تأثیر است. این بیماری روی مجرای گوش بیرونی (جلوی پرده گوش) تأثیر می‌گذارد و معمولا ناشی از حبس آب در مجرای گوش است؛ ولی، دیگر عفونت‌های گوش روی گوش میانی (پشت پرده گوش) تأثیر می‌گذارند و معمولا ناشی از عفونت باکتریایی یا ویروسی هستند.
اوتیتیس اکسترنا و دیگر عفونت‌های گوش ممکن است علائم مشابهی مانند درد، تورم و ترشح مایعات از گوش را ایجاد کنند؛ ولی، اگر کشیدن گوش بیرونی باعث ایجاد درد می‌شود، به احتمال زیاد، دچار گوش شناگر شده‌اید. این بیماری باعث ایجاد خارش و قرمزی در مجرای گوش می‌شود و دیگر عفونت‌های گوش می‌توانند باعث ایجاد تب، کاهش شنوایی و سرگیجه شوند. برای درمان سرگیجه ناشی از عفونت، هر چه زودتر اقدام کنید تا با عوارض خطرناکی روبه‌رو نشوید.
جمع‌بندی
بیماری گوش شناگر به عفونت مجرای گوش گفته می‌شود و معمولا ناشی از حبس آب در گوش است. پزشکان اغلب این بیماری را با قطره‌های آنتی‌بیوتیک درمان می‌کنند. پیش از واردشدن به استخر یا رودخانه، مطمئن شوید که آلوده نیستند. اگر درد یا خارش گوش را پس از بیرون‌آمدن از آن‌ها احساس می‌کنید، مراجعه به کلینیک معتبری مانند کلینیک شنوایی شناسی و تعادل ملاصدرا را در اولویت قرار دهید. با تشخیص و درمان صحیح، می‌توانید از بدترشدن علائم و گسترش عفونت به بخش‌های دیگر بدن جلوگیری کنید.
سوالات متداول
آیا بیماری گوش شناگر خطرناک است؟
بیماری گوش شناگر معمولا خطرناک نیست و با درمان مناسب به‌سرعت بهبود پیدا می‌کند؛ اما، در موارد نادر، اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر درد شدید گوش دارید
اگر ترشح از گوش دارید
اگر کاهش شنوایی دارید
چه عواملی خطر ابتلا به گوش شناگر را افزایش می دهند؟
شناکردن مکرر
رطوبت زیاد در گوش
استفاده از گوش‌پاک‌کن
آسیب به مجرای گوش
بیماری‌های پوستی مانند اگزما
