همه چیز درباره بدشنوایی یا اختلال پردازش شنوایی

اختلال پردازش شنوایی یا بد شنوایی از جمله پیچیده ترین اختلالات افراد در رابطه با حس شنوایی است. مقالات و مطالب بسیار زیادی در سطح دنیا در رابطه با بد شنوایی چاپ شده اند اما هنوز هم بسیاری از ابعاد آن بر همگان پوشیده است. در این مقاله به اختلال پردازش شنوایی یا بدشنوایی و ابعاد آن خواهیم پرداخت.

بدشنوایی یا اختلال پردازش شنوایی

اختلال پردازش شنوایی یا بدشنوایی چیست؟

بطور کلی فرایند شنیدن و پردازش اطلاعات از گوش شامل دو بخش اصلی است. بخش اول مربوط به سیستم شنوایی است که در آن صدا توسط مجرا و لاله از محیط جمع آوری شده و وارد گوش میانی و سپس گوش داخلی و حلزون میشود‌. این انتهای مسیر شنوایی و پردازش نیست چرا که در ادامه این اطلاعات باید به بخش های خاصی از مغز وارد شده و در آنجا پردازش شوند تا پیام بطور کامل پردازش و دریافت شود.

حال در برخی افراد بخش ابتدایی یعنی سیستم شنوایی کاملا در صحت و سلامت است اما بیمار در درک پیام و پردازش آن ناتوان است. این اختلال را اختلال پردازش شنوایی یا بدشنوایی می گویند.

از آنجایی که نتایج آزمایشات شنوایی در این افراد سالم است، روند درمان و چگونگی تشخیص بسیار مشکل است. در ادامه به ابعاد دیگر این اختلال میپردازیم.

علائم بدشنوایی (LiD)

از آنجایی که صدا به شکل مفهوم و واضح به گوش افراد مبتلا به بد شنوایی نمی رسد این افراد در مکالمات روزمره خودت بشدت دچار کلافگی و خستگی خواهند شد چرا که برای دریافت پیام و پردازش آن باید زحمت بسیار زیادی بکشند.

حواس پرتی بیش از حد در مکالمه و مدرسه از دیگر نشانه های بد شنوایی و اختلال پردازش شنوایی در گفتار است. از آنجایی که این افراد در درک و پردازش صدا دچار مشکل هستند، پس از مدتی از دنبال کردن روند گفتگو خسته شده و آن را رها می کنند.

صحبت کردن با صدای بلند از دیگر نشانه های افراد مبتلا به اختلال پردازش شنوایی است. این افراد گمان می کنند که چون خودشان صدای محیط را ناواضح و غیر شفاف می شنوند، برای صحبت با دیگران نیز باید انرژی زیادی صرف کرده و بلند صحبت کنند.

مکان یابی و امکان تشخیص منبع صوت نیز از دیگر مسائلی است که با وجود بدشنوایی دستخوش تغییر قرار می گیرد.

یکی دیگر از مواردی که در اختلال بدشنوایی بشدت تحت تاثیر قرار میگیرد، توانایی شنیدن صدا در محیط شلوغ و نویزی است چرا که نویز در حالت عادی نیز موجب ایجاد اختلال در پردازش شنوایی خواهد شد حال اگر محیط نویزی و وجود اختلال پردازش شنوایی در فرد هر دو رخ دهد، چیزی که به گوش فرد می رسد صدایی ناواضح و غیر شفاف است

اختلال پردازش شنوایی در کودکان

بدشنوایی یا اختلال پردازش شنوایی در کودکان نمود بسیار واضح تری نسبت به بزرگسالان دارد چرا که تعداد ابعادی از زندگی کودک که تحت تاثیر بد شنوایی قرار میگیرند بیشتر و شفاف تر است. کودکان مبتلا به بد شنوایی یا اختلال پردازش شنوایی نمی‌توانند به خوبی تکلم کنند و سن رشد گفتاری در آنها بسیار عقب تر از همسالان خود است. بخاطر شنیدن صداهای غیر شفاف و ناواضح اکثرا پرخاشگر و عصبی هستند.

در سنین مدرسه مهارت های خواندن و نوشتن ضعیفی دارند و نمی‌توانند همه تمرکز خود را روی موضوعی جمع کنند و همین موضوع گاهأ تشخیص و تفکیک بد شنوایی، اوتیسم و اختلال نقص توجه در کودکان را دشوار می سازد. البته این سه بیماری علائم مشهود مختلفی دارند اما تشخیص اینکه حواس پرتی کودک و عدم توانایی او در خواندن و نوشتن محصول کدام اختلال است، آسان نیست.

دلایل بد شنوایی

اختلال پردازش شنوایی یا بدشنوایی میتواند دلایل متعددی داشته باشد. از جمله این دلایل میتوان به آسیب به سر و مغز، تولد نوزادان نارس، بیماری هایی از جمله صرع یا مشکلات منجر به تشنج، مشکلات ارثی و ژنتیکی و نیز ابتلای متعدد به عفونت های گوش و مجاری تنفسی اشاره کرد. این رویدادها نه بطور صد در صد بلکه بصورت زمینه ای می‌توانند به بد شنوایی یا اختلال در پردازش شنوایی منجر شوند.

تشخیص بد شنوایی

در مسئله ی تشخیص اختلال پردازش شنوایی، مراجعۀ ی به موقع و زودرس از جمله فاکتورهای مهم در روند درمان و توانبخشی است.

نکته ی دیگر در تشخیص بدشنوایی، توجه به اظهارات کامل بیمار است. اگر کودک یا بزرگسالی در حضور نویز زمینه نمی‌تواند به خوبی مفاهیم گفتاری را درک کند، اگر فرد احساس می کند گاهأ تمایز شنوایی (اختلاف بین دو کلمه نزدیک و شبیه به هم) در او مختل شده، اگر حس میکند حافظه ی شنیداری اش ضعیف شده و یا نمی‌تواند تمرکز کافی بر گفتار دیگران داشته باشد، همه و همه ی اینها می‌توانند علائم و نشانه هایی از اختلال پردازش شنوایی و یا بد شنوایی بوده و ادیولوژیست باید به آنها توجه کند.

.درمان اختلالات پردازش شنوایی (APD)

هنوز هیچگونه درمان خاص و مشخصی برای اختلال پردازش شنوایی یا بدشنوایی مطرح نشده اما روش هایی وجود دارد که مطابق با آن میتوان به افراد مبتلا به این اختلال کمک کرد تا زندگی بهتری داشته باشند. دستگاه های کمک شنوایی از جمله سمعک و دستگاه FM به همراه توجه و همکاری همزمان والدین و اطرافیان میتواند تا حد زیادی کاهندۀ مشکلات این افراد باشد.

مثلا استفاده از دستگاه FM در مدرسه سبب می شود تا کودک به شکلی واضح صدای معلم خود را بشنود و نویز زمینه بر شنوایی اش تأثیر کمتری داشته باشد. اولیای مدرسه حتما باید در جریان اختلال کودک قرار گرفته باشند تا ملزومات کمک به او از جمله نشاندن کودک مبتلا به اختلال در میزهای جلو و نزدیک به معلم را فراهم آورند.

دستگاه های FM در منزل هم قابل استفاده اند اما آنچه که می‌تواند در منزل به کودک کمک کند، استفاده کمتر از تلویزیون و وسایلی است که نویز زمینه را فراهم میکنند.

کودک تا حد ممکن باید در محیط های آرام قرار داشته باشد چرا که بدشنوایی در حضور نویز او را عصبی و پریشان خواهد کرد.

آیا راهی برای پیشگیری از بدشنوایی وجود دارد؟

بله. همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، بدشنوایی میتواند بر اثر ضربه به سر، مننژیت، انواع عفونت ها و یا نارس بودن نوزاد به وجود آمده باشد.

اگر مادر بتواند دوران بارداری ایمنی را پشت سر گذاشته، مراقبت از کودک را جدی گرفته و کوچک ترین عفونت های کودک پیگیری و درمان کند، به نحوی در پیشگیری از ابتلا به اختلال پردازش شنوایی در کودک پیشگیری کرده است.