آیا مصرف آنتی بیوتیک باعث بروز کم شنوایی می شود؟

هیچ می دانستید که بین مصرف آنتی بیوتیک ها و ایجاد کم شنوایی ارتباطی قوی برقرار است؟ متاسفانه اخیراً تحقیقات نشان داده اند که مصرف آنتی بیوتیک ها می تواند تاثیر مخربی بر روی سلول های حسی درون گوش و کل سیستم شنوایی داشته باشد. این تحقیقات نشان می دهند که نوع خاصی از آنتی بیوتیک ها که با نام عمومی آمینوگلیکوزیدها شناخته می شوند، تاثیرات منفی زیادی بر سیستم شنوایی انسان می گذارند.

آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزیدی عموماً به سختی توسط سیستم گوارش انسان جذب می شوند، به همین دلیل است که پزشک ها معمولاً این داروها را با تزریق وریدی وارد بدن بیمار می کنند و می توان گفت این آنتی بیوتیک ها بیشتر جزو آنتی بیوتیک های تزریقی محسوب می شوند تا آنتی بیوتیک های خوراکی.

تزریق وریدی آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزیدی (جنتامایسین)

داروها از آنجایی که توسط پزشکان به دست ما می رسند معمولاً از اعتماد و توجه خاصی بین ما برخوردارند و این اعتماد قدری خطرناک است. حواستان باشد که: اکثر داروهای دسته ی مایسین ها از جمله جنتامایسین، آمیکاسین، استرپتومایسین، نئومایسین و نیز داروهای شیمی درمانی در بروز کم شنوایی و وزوز گوش نقش موثری دارند.

آمینوگلیکوزیدها چه داروهایی می شوند؟

بر اساس مقاله ای که در ژورنال Archives of Disease in Childhood – Education and Practice Edition  به انتشار رسید، آمینوگلیکوزیدها به طور معمول آنتی بیوتیک های باکتریایی هستند که تجویز آن ها طیف وسیعی از عفونت ها اعم از فیبروز سیستیک (یا سیستیک فیبروزیس) و توبرکلوسیز (عامل بیماری سل) را پوشش می دهد. آمینوگلیکوزید اکثراً برای کودکان تجویز می شود و اصطلاحی است که شامل دسته ی نسبتاً وسیعی از داروها می شود. از دسته ی آمینوگلیکوزیدها، دارویی که تاثیر مخرب آن بر سیستم شنوایی قبل از همه مشخص شد، جنتامایسین بود.

جنتامایسین آنتی بیوتیکی با عوارض جانبی نظیر آسیب به سیستم شنوایی و تعادل

قبل از اینکه بخواهم درباره ی مکانیسم عمل این داروها برایتان توضیح دهم، می خواهم هشداری هرچند تکراری ولی مهم به شما دهم، این هشدار را از طرف من جدی بگیرید: “هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک متخصص مصرف نکنید؛ حتی داروهایی که فکر می کنید نیازی به تجویز پزشک ندارند. عوارض داروها امروزه یکی از خطرساز ترین عوامل تهدید کننده ی سلامت انسان است.” مراقب داروهای مصرفی خود باشید و فقط با تجویز پزشک دارو مصرف کنید؛ حتی داروهایی مانند آسپرین و ایبوپروفن که امروزه نقل و نبات خانه ها هستند، می توانند کاهش شنوایی دو طرفه ایجاد کنند.

علائم عفونت گوش میانی در کودکان و بزرگسالان

آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزیدی چگونه باعث افت شنوایی می شوند؟

محققان از موش آزمایشی برای این تحقیق استفاده کردند و سعی کردند اثرات تزریق جنتامایسین را بر سیستم شنوایی این حیوان ثبت کنند. با این تحقیق محققان به این نتیجه دست یافتند که استفاده از آمینوگلیکوزیدها برای از بین بردن عفونت ها خود تهدید بزرگتری نسبت به خطر عفونت هاست. عوارض جانبی این داروها حمله به سلول های حسی سیستم شنوایی (سلول های مویی) و نابود کردن آن هاست. قسمت بدتر قضیه این است که این سلول ها اگر نابود شوند، بدن دیگر سلول مویی دیگری را جایگزین آن ها نمی کند، این یعنی آسیب به سیستم شنوایی دایمی خواهد بود.

سلول های مویی گوش داخلی انسان که بر اثر عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها آسیب می بینند.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به کم شنوایی هستند؟

تحقیقات نشان می دهد برای ۸۰ درصد نوزادانی که در یک سال به بخش NICU (بخش مراقب های ویژه نوزادان) آورده می شوند، داروهای آمینوگلیکوزیدی تجویز می شود. تحقیق دیگری که در تکمیل تحقیقات قبلی انجام شد نشان داد که ۲۰ درصد از کسانی که آمینوگلیکوزید تزریقی استفاده کرده اند، به درجاتی از کم شنوایی مبتلا می شوند. این یعنی حدود ۱۶ درصد از نوزادانی که به بخش مراقب های ویژه نوزادان منتقل می شوند، با کم شنوایی از این بخش ترخیص می شوند، هرچند که زنده می مانند!

با مصرف آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزیدی چه بر سر ما خواهد آمد؟

حالا که مشخص شده ارتباط محکمی بین مصرف آنتی بیوتیک ها و کم شنوایی برقرار است، دانشمندان گزینه های دارویی دیگر را مورد ارزیابی قرار داده اند. دو تن از اساتید دانشگاه استنفورد به نام های Dr. Anthony Ricci PhD و Dr. Allan Chang MD در حال کار روی فرم جدیدی از آمینوگلیکوزیدها هستند که برخلاف داروهایی مانند جنتامایسین، نئومایسین، استرپتومایسین و… که باعث بروز کم شنوایی می شوند، می تواند برای عفونت های نوزادان استفاده شود و خطر ابتلا به کم شنوایی را نیز کاهش دهد.

کم شنوایی، از عوارض جانبی تجویز آنتی بیوتیک برای نوزادان

از سال ۲۰۰۸ تا به امروز دانشمندان موفق به تولید ۱۸ نوع داروی جایگزین برای این داروها شده اند که ۳ نوع از این داروها از مراحل تحقیقاتی و آزمایشگاهی مختلف عبور کرده است و نزدیک به ورود به بازار می باشد. این رویه ممکن است قدری زمان بر باشد، اما قطعاً ارزش این را دارد که دیگر برای جلوگیری از بروز یک بیماری، با بیماری بزرگتری مواجه نشویم. و قطعاً ارزش این را دارد که دیگر کودکی با افت شنوایی از NICU ترخیص نشود.

ارزیابی وضعیت شنوایی نوزادان در بدو تولد از مهم ترین امور مربوط به سلامتی کودک است که باید توسط والدین جدی پنداشته شود؛ زیرا اگر کم شنوایی نوزادی در ماه های ابتدایی زندگی او تشخیص داده نشود، ممکن است علاوه بر سیستم شنوایی، گفتار و زبان کودک نیز از این ضایعه متاثر شود. متخصصان مجرب مرکز ارزیابی شنوایی و تعادل ملاصدرا با تست های پیشرفته ای چون OAE و ABR امروز می تواند شنوایی نوزادان را حتی در لحظه ی بدو تولد ارزیابی کند و والدین را از خطرات احتمالی آگاه سازد.

راه های ارتباطی با مرکز ارزیابی شنوایی و سمعک ملاصدرا

آدرس: تهران، میدان ونک، خیابان ملاصدرا، ابتدای شیخ بهایی جنوبی، کوچه اول سمت راست (بن بست برنا)، پلاک۱، طبقه۵، واحد ۱۸

 تلفن: ۴ − ۸۸۰۵۳۷۸۳