در دنیای پرسر‌و‌صدای امروز، حتی از دست دادن شنوایی در یک گوش می‌تواند بر کیفیت زندگی، ارتباطات روزمره و حضور مؤثر در محیط کار یا تحصیل تأثیر بگذارد. سمعک کراس (CROS) پاسخی نوآورانه به این چالش است؛ فناوری‌ای هوشمند که برای افراد دارای کم‌شنوایی یا ناشنوایی یک‌طرفه طراحی شده و امکان شنیدن صداها از هر دو سمت سر را فراهم می‌کند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با این نوع از افت شنوایی روبه‌رو هستید، این مقاله می‌تواند راهنمای جامعی برای آشنایی با عملکرد، انواع، مزایا و نحوه انتخاب سمعک کراس باشد. با ما همراه باشید تا بدانید چگونه می‌توان با کمک تکنولوژی دوباره صدای زندگی را از هر سو شنید.
سمعک کراس چیست؟
وقتی یکی از گوش‌ها به طور کامل شنوایی خود را از دست می‌دهد یا دچار کم‌شنوایی شدید می‌شود، برقراری ارتباط و شنیدن صداهای محیط به چالشی بزرگ تبدیل می‌شود. در چنین شرایطی، مدل‌های مختلف سمعک کراس (CROS) به‌عنوان راه‌حل هوشمندانه وارد عمل می‌شوند. این سمعک‌ها با انتقال صدا از گوش ناشنوا به گوش سالم، به مغز این امکان را می‌دهند که صداها را از هر دو سمت دریافت کنند، بدون اینکه فرد نیاز به چرخاندن سر یا تغییر موقعیت داشته باشد.
انواع سمعک کراس
افرادی که دچار کم‌شنوایی یا ناشنوایی کامل در یک گوش هستند، برای درک بهتر صداهای اطراف نیاز به سمعکی دارند که این نقص را جبران کند. برای رسیدن به این هدف، سمعک‌های کراس به شکلی طراحی شده‌اند که صدا را از گوش ناشنوا دریافت و به گوش سالم منتقل می‌کنند. سپس با پیشرفت تکنولوژی، انواع مختلفی از سمعک کراس متناسب با نیازهای شنوایی افراد مختلف تولید شده است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم:
سمعک کلاسیک کراس
این مدل برای افرادی مناسب است که یک گوش آن‌ها به طور کامل ناشنوا است و گوش دیگر شنوایی طبیعی دارد. سمعک کلاسیک کراس شامل یک میکروفون روی گوش ناشنوا است که صداها را دریافت می‌کند. سپس به‌صورت بی‌سیم به گیرنده‌ای در گوش سالم منتقل می‌کند. این انتقال باعث می‌شود فرد بتواند صداهایی را که از سمت گوش ناشنوا می‌آیند، به‌راحتی بشنود.
سمعک بای‌کراس
در شرایطی که فرد علاوه بر ناشنوایی کامل یک گوش، گوش دیگر نیز کم‌شنوا باشد، از سمعک بای کراس استفاده می‌شود. این مدل نه‌تنها صدای محیط را از طریق گوش ناشنوا به گوش دیگر منتقل می‌کند، بلکه صدا را در گوش کم‌شنوا نیز تقویت می‌نماید.
سمعک پاور کراس
اگر فرد علاوه بر ناشنوایی کامل در یک گوش، در گوش دیگر نیز دچار کم‌شنوایی شدید باشد، سمعک پاور کراس گزینه مناسبی است. این سمعک با تقویت قوی‌تر صدا در گوش کم‌شنوا، تجربه شنوایی بهتری ایجاد می‌کند. همچنین مدل پاور کراس برای استفاده در محیط‌های شلوغ که نیاز به دریافت صدا باقدرت بیشتر وجود دارد، توصیه می‌شود.
سمعک ترنس‌کرانیکال کراس
در این نوع سمعک، برخلاف سایر مدل‌ها، انتقال صدا از طریق لرزش استخوان جمجمه صورت می‌گیرد. صدا از سمت گوش ناشنوا به مغز منتقل می‌شود، بدون اینکه نیازی به استفاده از گیرنده در گوش سالم باشد. این روش به افرادی که امکان استفاده از قالب یا سمعک در داخل گوش را ندارند یا دلایل پزشکی خاصی دارند، پیشنهاد می‌شود.
سمعک با قالب باز
در این مدل، قالب سمعک در گوش سالم به‌صورت باز طراحی می‌شود تا صداهای محیطی به‌صورت طبیعی وارد گوش شوند. ترکیب صدای طبیعی محیط با صدای منتقل‌شده از گوش ناشنوا، تجربه‌ای طبیعی‌تر و راحت‌تر برای فرد فراهم می‌کند.
نحوه عملکرد سمعک کراس
همان‌طور که گفتیم سمعک‌های کراس نوعی وسیله برای جبران نقص شنوایی یک‌طرفه هستند. نحوه عملکرد این سمعک‌ها به این شکل است که در یکی از گوش‌ها میکروفون و در دیگری یک گیرنده قرار می‌گیرد و این دو دستگاه به‌صورت هماهنگ با هم کار می‌کنند. در واقع در گوش دچار کم‌شنوایی، یک میکروفون قرار می‌گیرد که صدا را دریافت می‌کند. سپس آن را به گیرنده‌ای که در گوش سالم‌تر قرار دارد، منتقل می‌کند. این انتقال سیگنال باعث می‌شود فرد بتواند صدای هر دو سمت سر خود را از طریق گوش سالم بشنود.
تفاوت سمعک کراس و بای کراس
سمعک‌های بای کراس از نظر ساختار بسیار شبیه به سمعک های کراس هستند؛ ولی برای افرادی طراحی شده‌اند که در هر دو گوششان دچار کم‌شنوایی هستند. پس عملکرد متفاوتی دارند و تفاوت اصلی آن‌ها در میزان تقویت صدا است. در سمعک کراس صدایی تقویت نمی‌شود، بلکه فقط صدا از سمت گوش ضعیف‌تر به سمت گوش سالم‌تر منتقل می‌شود. اما در سمعک بای‌کراس صدا تقویت هم می‌شود تا افت شنوایی موجود در گوش دریافت‌کننده را جبران کند.
بهترین برندهای سمعک کراس
سمعک کراس در ایران تولید نمی‌شود و یک محصول وارداتی است. اما خوشبختانه برخی از بهترین برندهای جهانی در حوزه تولید سمعک، سمعک‌های کراس را به بازار ایران هم عرضه می‌کنند که برخی از این برندها شامل موارد زیر است:
- فوناک Phonak: فوناک یکی از شناخته‌شده‌ترین برندهای سوئیسی در جهان است که محصولات کراس آن از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند. مدل‌هایی مثل Phonak CROS P و Phonak CROS II از پرکاربردترین محصولات این برند هستند که با پردازش صدای بسیار دقیق و اتصال بی‌سیم قوی عملکرد خوبی دارند
- اوتیکن Oticon: برند دانمارکی اوتیکن با تولید سمعک‌هایی هوشمند و ظریف جایگاه ویژه‌ای در بازار ایران دارد. همچنین مدل‌های کراس این برند مانند Oticon CROS PX، قابلیت اتصال به موبایل، بلوتوث و میکروفون‌های خارجی را دارند
- سیگنیا – زیمنس سابق Signia: سیگنیا یک برند آلمانی است که سمعک‌های کراس متنوعی تولید می‌کند؛ از این محصولات می‌توان به Signia CROS Pure و CROS X اشاره کرد. این سمعک‌ها به دلیل داشتن طراحی ارگونومیک و پردازنده‌های صوتی هوشمند تجربه شنیداری بسیار دقیقی را فراهم می‌کنند
شرایط مناسب برای استفاده از سمعک کراس
سمعک‌های کراس برای کمک به افرادی طراحی شده‌اند که دچار کم‌شنوایی یک‌طرفه یا نامتقارن هستند؛ یعنی یک گوش سالم و یک گوش ناشنوا دارند. علت این وضعیت معمولاً عفونت ویروسی، ضربه به سر یا کاهش جریان خون به مسیر شنوایی است. همچنین ممکن است تومور خوش‌خیمی به نام نوروم آکوستیک که روی عصب شنوایی ایجاد می‌شود هم باعث بروز ناشنوایی یک‌طرفه شود. البته یکی دیگر از علل این مشکل می‌تواند بیماری منیر باشد که در آن مایع در بخشی از گوش داخلی تجمع پیدا می‌کند. درنهایت سمعک کراس به این افراد کمک می‌کنند تا در مکالمات شرکت کنند و گفت‌وگوها را در محیط‌های پرسروصدا بهتر درک کنند.
عوامل موثر بر قیمت سمعک کراس
قیمت سمعک های کراس بسته به موارد مختلف متفاوت است که برخی از این عوامل تأثیرگذار عبارت‌اند از:
- نوع سمعک و برند آن
- قابل شارژ بودن
- مقاومت در برابر رطوبت، گردوغبار، آلودگی و عرق
- قابلیت انتقال صدا بین دو گوش هنگام مکالمه تلفنی
- مدیریت بهتر فیدبک برای کاهش صداهای آزاردهنده مانند سوت کشیدن
- گزینه‌های قابل‌تنظیم برای کاهش وزوز گوش یا صدای زنگ در گوش
خرید سمعک کراس به چه صورت است؟
خرید سمعک کراس یک فرایند تخصصی و مرحله‌به‌مرحله است که نیاز به ارزیابی دقیق شنوایی و مشاوره حرفه‌ای دارد. زیرا سمعک باید متناسب با نیازهای شنوایی، سبک زندگی و وضعیت سلامت گوش فرد انتخاب و تنظیم شود. پس برای خرید این سمعک باید مراحل زیر را به ترتیب طی کنید؛ البته می‌توانید برای دریافت مشاوره خرید با تیم حرفه‌ای کارشناسان کلینیک سمعک ملاصدرا ارتباط بگیرید تا شما را راهنمایی کنند:
- انجام ارزیابی شنوایی توسط متخصص
- مشاوره و انتخاب نوع سمعک کراس
- انتخاب برند و مدل باتوجه‌به بودجه و سایر موارد
- قالب‌گیری و تنظیم اولیه سمعک
- آموزش نحوه استفاده از آن
- دوره تست و تنظیم مجدد
روند نصب سمعک کراس
نصب سمعک کراس فرایندی تخصصی و چندمرحله‌ای است که باید حتماً تحت‌نظر متخصص انجام شود. این سمعک‌ها باهدف انتقال صدا از گوش ناشنوا به گوش سالم طراحی شده‌اند و نصب درست آن‌ها نقش بسیار مهمی در کیفیت شنوایی فرد دارد. برای این کار ابتدا دستگاه‌ها جفت‌سازی می‌شوند، سپس با استفاده از نرم‌افزارهای اختصاصی تنظیمات دقیقی انجام می‌شود. درنهایت هم عملکرد سمعک را در محیط واقعی تست می‌کنند.
سمعک کراس و تفاوت آن با سمعک معمولی
سمعک‌های سنتی برای کاهش شنوایی در هر دو گوش کاربرد دارند؛ اما سمعک‌های کراس به طور خاص برای افرادی طراحی شده‌اند که دچار کم‌شنوایی یک‌طرفه هستند و با بهره‌گیری از قدرت شنوایی گوش قوی‌تر به گوش ضعیف‌تر کمک می‌کنند. همچنین ممکن است این سمعک‌ها مجهز به میکروفون‌های جهت‌دار باشند که تمرکز بهتر بر صداهای جلو را فراهم می‌کنند و نویزهای پس‌زمینه را کاهش می‌دهند.
راهنمای انتخاب سمعک کراس مناسب
برای انتخاب سمعک مناسب باید وضعیت شنوایی هر فرد بادقت بررسی شود؛ یعنی باتوجه‌به سبک زندگی، شدت و نوع کم‌شنوایی و میزان عملکرد گوش سالم سمعک مناسب مشخص می‌شود. پس برای این کار، ابتدا باید آزمایش‌های شنوایی را کامل انجام دهید و با یک متخصص باتجربه مشورت کنید. درنهایت، در این فرایند مشخص می‌شود که به کدام نوع سمعک های کراس مثل سمعک کلاسیک، بای کراس یا مدل‌های پیشرفته‌تر مانند پاور کراس نیاز دارید. البته در کنار این موارد حتماً هنگام خرید سمعک مناسب باید ویژگی‌هایی مانند قدرت تقویت صدا، قابلیت حذف نویز، امکان شارژ یا استفاده از باتری، نوع قالب‌گیری و راحتی استفاده را نیز مدنظر قرار دهید.
آیا سمعک کراس برای سنین مختلف کاربرد دارد؟
کم‌شنوایی یک‌طرفه می‌تواند افراد را در هر سنی تحت‌تأثیر قرار دهد، پس این سمعک‌ها برای سنین مختلف کاربرد دارد. بااین‌حال، گروه‌های خاصی بیشتر مستعد این مشکل هستند. مثلاً افراد مسن به دلیل تغییرات مرتبط با سن بیشتر از جوان‌ترها دچار کم‌شنوایی یک‌طرفه می‌شوند. در واقع روند پیری گاهی باعث می‌شود سلول‌های شنوایی آسیب ببینند و کار خود را به‌درستی انجام ندهند.
کودکان نیز به دلیل عوامل مختلف مثل کم‌شنوایی مادرزادی در معرض خطر کم‌شنوایی یک‌طرفه هستند. علاوه بر این، عفونت‌های گوش که در کودکان خردسال شایع است، اگر درمان نشود ممکن است منجر به کم‌شنوایی در یک گوش شوند. درنهایت، افرادی که مدام در معرض صداهای بلند قرار دارند یا افرادی که در محیط‌های پر سروصدا کار می‌کنند هم در معرض خطر ابتلا به این مشکل هستند.
سمعک کراس در شرایط جوی مختلف
سمعک کراس، مانند سایر تجهیزات الکترونیکی در برابر شرایط جوی نامساعد نیاز به مراقبت ویژه دارد تا عملکرد مناسب خود را حفظ کند. مثلاً رطوبت بالا، باران، گرمای شدید یا سرمای زیاد ممکن است به قطعات داخلی سمعک آسیب برسانند و باعث اختلال در انتقال صدا شوند؛ بنابراین هنگام استفاده از سمعک کراس در چنین شرایطی رعایت برخی نکات مثل استفاده از محافظ ضد رطوبت ضروری است. البته بسیاری از مدل‌های جدید سمعک دارای استاندارد مقاومتی بالاتری هستند و تا حدی در برابر رطوبت و گردوغبار مقاوم هستند؛ اما بااین‌حال مراقبت صحیح نقش مهمی در افزایش عمر دستگاه دارد. همچنین در صورت بروز هرگونه مشکل برای تعمیر سمعک بهتر است به نمایندگی یا مرکز فروش آن مراجعه کنید. ضمن اینکه می‌توانید به کلینیک سمعک ملاصدرا مراجعه کنید تا تعمیرات سمعک شما را انجام دهند.
خصوصیات سمعک کراس برای افراد شاغل
سمعک کراس برای افراد شاغل باید دارای ویژگی‌هایی باشد که در محیط‌های کاری مختلف راحت و کاربردی باشد؛ زیرا افراد شاغل معمولاً در معرض صداهای متعدد، جلسات گفت‌وگو، تماس‌های تلفنی و محیط‌های شلوغ قرار دارند. پس باتوجه‌به این شرایط برخی از ویژگی‌های مهم این سمعک برای افراد شاغل شامل موارد زیر است:
- فیلتر هوشمند نویز محیطی برای کاهش صدای مزاحم در فضاهای شلوغ مثل جلسات کاری
- قابلیت جهت‌یابی پیشرفته صدا برای کمک به تمرکز بر صدای طرف مقابل حتی در محیط‌های شلوغ
- امکان اتصال به گوشی همراه، لپ‌تاپ یا سیستم کنفرانس برای تماس‌های کاری
- طراحی ظریف و غیرقابل‌تشخیص و مناسب محیط‌های رسمی و جلسات حرفه‌ای
- باطری قابل‌شارژ با طول عمر بالا که مناسب برای استفاده روزانه و طولانی‌مدت باشد
- پایداری در شرایط جوی مختلف و مقاومت نسبی در برابر تعریق، رطوبت و گرمای محیط کار
نتیجه‌گیری
سمعک کراس راه‌حلی مؤثر برای افرادی است که با ناشنوایی یا کم‌شنوایی یک‌طرفه زندگی می‌کنند. این فناوری پیشرفته با انتقال صدا از گوش آسیب‌دیده به گوش سالم کیفیت زندگی فرد را به طور چشمگیری بهبود می‌بخشد و امکان ارتباط مؤثرتر در محیط‌های مختلف را فراهم می‌سازد. البته باوجود مدل‌ها و برندهای متنوع سمعک کراس، انتخاب مدل مناسب و نصب درست آن نقش مهمی در دستیابی به نتیجه‌ای رضایت‌بخش دارد. درنهایت اگر شما یا یکی از نزدیکانتان دچار مشکلات شنوایی یک‌طرفه هستید، مشورت با یک متخصص و بررسی مدل‌های این سمعک می‌تواند مهم‌ترین گام برای بهبود شنوایی و ارتباطات باشد.
