سرگیجه یکی از مشکلات شایع در میان افراد است که دلایل گوناگونی دارد، اما نقش گوش میانی در بروز آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. گوش میانی نقش مستقیمی در حفظ تعادل ندارد، بلکه تعادل عمدتاً به گوش داخلی مربوط است (لابیرنت و کانالهای نیمدایره). گوش میانی فقط انتقال صدا را انجام میدهد و نقش مستقیمی در تعادل ندارد.
ممکن است اختلالات گوش میانی به طور غیرمستقیم سرگیجه ایجاد کنند ولی خود این بخش از گوش، مرکز تعادل نیست. بااینحال ممکن است برخی مشکلات گوش میانی باعث بروز سرگیجه در افراد شود. در این مقاله به بررسی ارتباط میان گوش میانی و سرگیجه، مهمترین عوامل مؤثر در بروز سرگیجه به دلیل مشکلات گوش، نشانهها، روشهای درمان طبیعی، تغذیه مناسب، تأثیر دارو و تمرینات مفید برای کاهش این عارضه میپردازیم. همراه ما باشید.
آیا گوش میانی میتواند منجر به سرگیجه شود؟
شاید این سوال برایتان پیش بیاید که آیا گوش میانی میتواند باعث سرگیجه شود؟ دراینصورت سرگیجه گوش میانی چگونه است ؟ و چرا ممکن است علت سرگیجه از گوش باشد؟ در پاسخ باید گفت گوش میانی بخشی از سیستم شنوایی است که وظیفه انتقال صدا را از پرده صماخ به گوش داخلی بر عهده دارد. در حالی که تعادل بدن عمدتاً توسط ساختارهای گوش داخلی تنظیم میشود، مشکلات گوش میانی مانند عفونت یا التهاب میتوانند به طور غیرمستقیم باعث احساس گیجی یا بیثباتی شوند.
برای مثال، تجمع مایع در گوش میانی یا اختلال در عملکرد لوله استاش میتواند فشار داخلی گوش را تغییر داده و باعث ارسال سیگنالهای نامنظم به مغز شود. زمانی که مغز اطلاعات متناقضی از گوش، چشمها و مفاصل دریافت کند، ممکن است احساس سرگیجه یا بیثباتی ایجاد شود.
لازم به ذکر است که سرگیجههای واقعی و شدید معمولاً ناشی از اختلالات گوش داخلی هستند، مانند سرگیجه وضعیتی خوشخیم (BPPV) که یک علت شایع سرگیجه است و در موارد نادرتر، نوع شدیدتر و پیچیدهتری به نام سرگیجه وضعیتی بدخیم نیز مشاهده میشود که ممکن است علائم طولانیتر و مقاومتری داشته باشد. توصیه میکنیم برای تشخیص دقیق و درمان سرگیجه ناشی از مشکلات گوش، در صورت امکان به کلینیک سرگیجه ملاصدرا و در غیراینصورت به یکی از مراکز معتبر شنوایی و سرگیجه در شهر محل سکونتتان، مراجعه کنید.
مهم ترین عوامل مؤثر در بروز سرگیجه و مشکلات گوش میانی
حال که متوجه شدیم اصلیترین و رایجترین علت سرگیجه از گوش میانی نیست بلکه به گوش داخلی مرتبط است، در این بخش به صورت تخصصیتر در مورد مهمترین عوامل بروز سرگیجه به دلیل مشکلات گوش، صحبت میکنیم.
پرواضح است که علل سرگیجه به دلیل مشکلات گوش، تنها یک مورد نیست بلکه متنوع بوده و به عوامل گوناگونی مرتبط است که عملکرد سیستم تعادلی بدن را تحت تأثیر قرار میدهند .علاوه بر بیماریهای شناخته شده مانند منییر، عوامل دیگری مانند اختلالات خودایمنی، عفونتهای ویروسی و زمینههای ژنتیکی و سایر مشکلات ساختاری نیز در بروز آن نقش دارند که باید به دقت بررسی شوند.
از سوی دیگر، التهاب گوش داخلی مانند لابیرنتیت نیز باعث سرگیجه شدید، تهوع و اختلال در تعادل میشود. این التهابات اغلب پس از عفونتهای ویروسی تنفسی رخ میدهند و ممکن است با کاهش شنوایی همراه باشند.
علاوه بر این، اختلال در عملکرد لوله استاش نیز بهتر است بررسی شود. لوله استاش کانالی است که گوش میانی را به پشت بینی و گلو متصل میکند و وظیفه تنظیم فشار هوا در گوش میانی را بر عهده دارد. وقتی این لوله به هر دلیلی دچار انسداد یا التهاب شود، فشار در گوش میانی تغییر میکند. این تغییر فشار میتواند به طور غیرمستقیم روی ساختارهای داخلی گوش که مسئول حفظ تعادل هستند تأثیر بگذارد و باعث ایجاد احساس سرگیجه یا ناراحتیهای تعادلی شود. بنابراین، اختلال عملکرد لوله استاش میتواند یکی از عوامل غیرمستقیم سرگیجه باشد.
در حالت کلی میتوان گفت از آنجا که در اغلب موارد مشکلات سرگیجه مستقیما مرتبط با گوش داخلی هستند نه گوش میانی، برخی مشکلات گوش میانی غیرمستقیم میتوانند باعث سرگیجه شوند از جمله:
- عفونت گوش میانی (اوتیت میانی): اگر شدید باشد و به گوش داخلی گسترش یابد، میتواند باعث سرگیجه، تهوع و اختلال تعادل شود. این وضعیت به نام لابیرنتیت ثانویه شناخته میشود.
- کلستئاتوم: کلستئاتوم رشد غیرطبیعی پوست در گوش میانی که میتواند ساختارهای اطراف (از جمله گوش داخلی) را تحت تأثیر قرار دهد. اگر پیشرفت کند، ممکن است به تعادل آسیب بزند و موجب سرگیجه شود.
- نشتی پرلیمف (Perilymph fistula): گاهی بر اثر ضربه یا عفونت گوش میانی، ارتباطی غیرطبیعی بین گوش میانی و داخلی ایجاد میشود که ممکن است باعث سرگیجه شود.
نشانه های سرگیجه ناشی از اختلالات گوش میانی
نشانههای سرگیجهای که منشأ آن در گوش میانی باشد، معمولاً به صورت مستقیم از خود گوش میانی نیست، بلکه بیشتر به دلیل تأثیر ثانویه آن روی گوش داخلی یا ساختارهای مجاور اتفاق میافتد. با این حال، در مواردی که گوش میانی دچار عفونت یا اختلالاتی خاص شود، میتواند بهطور غیرمستقیم باعث سرگیجه شوند. در ادامه نشانههای سرگیجهای که ممکن است با اختلالات گوش میانی همراه باشند را آوردهایم:
1.احساس چرخش (Vertigo): ممکن است احساس کنید که اتاق دور سر شما میچرخد یا خود شما در حال چرخش هستید. معمولاً شروع ناگهانی دارد و ممکن است با حرکت سر بدتر شود.
2.احساس پری یا فشار در گوش: همراه با احساس سنگینی یا فشار پشت پرده گوش است و اغلب در عفونتهای گوش میانی دیده میشود.
3.درد گوش یا سابقه عفونت گوش: ممکن است با اوتیت میانی (عفونت گوش میانی) همراه باشد. گاهی با ترشح از گوش همراه است (در صورت پارگی پرده گوش).
4.کاهش شنوایی یا صدای زنگ در گوش (وزوز): این میتواند نشانه وجود مایع یا التهاب در گوش میانی باشد. اگر با سرگیجه همراه باشد، مشکوک به درگیری گوش داخلی هم هست.
5.اختلال در تعادل، نه لزوماً چرخش کامل: احساس ناپایداری، یا تلوتلو خوردن بدون اینکه سرگیجه واضح وجود داشته باشد.
6.تهوع و استفراغ (در موارد شدید): به دلیل تحریک سیستم تعادلی بدن رخ میدهد.
مطالعه بیشتر: علائم جابجا شدن مایع گوش
درمانهای طبیعی برای سرگیجه ناشی از گوش میانی
درمان سرگیجه ناشی از گوش میانی (عفونت، التهاب یا فشار در این ناحیه) تنها به دارو محدود نمیشود و برخی روشهای طبیعی و حمایتی نیز در تسکین علائم بسیار مفید هستند.
- استفاده از کمپرس گرم: گرما به کاهش التهاب و باز شدن لوله استاش (که بین گوش میانی و بینی قرار داره) کمک میکند. یک حوله گرم و مرطوب یا پد گرمکننده (نه خیلی داغ) را روی گوش قرار دهید.
- درمان احتقان با بخور و بخار: اگر لوله استاش بسته باشد، بخار گرم میتواند مخاط رو شل کرده و فشار رو کم کند. کافی است بخور با آب داغ و چند قطره روغن اکالیپتوس یا نعناع را روزی ۱–۲ بار استفاده کنید.
- مصرف زنجبیل: زنجبیل خاصیت ضدالتهابی و ضدتهوع دارد و به کاهش سرگیجه و تهوع کمک میکند. کافی است دمنوش زنجبیل تازه میل کنید یا یک برش نازک از آن را بجوید.
- حرکات آرام و تمرینات تعادلی: انجام تمرینات ساده مثل تمرینهای فیزیوتراپی دهلیزی یا تمرین Epley (در موارد خاص). اگر دلیل سرگیجه ناشناخته است، حتماً زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپیست این تمرینات انجام شوند.
در نظر داشته باشید که اگر مشکوک به کلستئاتوم یا پارگی پرده گوش هستید، از گذاشتن چیزی در گوش (مثل روغن یا بخور مستقیم) خودداری کنید. همچنین اگر تب، ترشح گوش، کاهش شنوایی، یا درد شدید دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. درمانهای طبیعی در این شرایط کافی نیستند.
غذاهایی که به سلامت گوش میانی و کاهش سرگیجه کمک میکنند
زمانی که پزشک ارتباط بین بیماری گوش میانی و سرگیجه را تایید کرد؛ لازم است برای حفظ سلامت گوش میانی و کاهش سرگیجه، پیروی از رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری خواهد بود. مصرف ماهیهای چرب مانند سالمون که سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند، باعث بهبود گردش خون و کاهش التهاب در گوش داخلی میشوند. همچنین مصرف ماهی، تخممرغ و لبنیات، نقش مهمی در سلامت استخوانهای گوش میانی دارند و سرگیجه را تا حد زیادی کاهش میدهند.
علاوه بر این، منیزیم، که در سبزیجات برگسبز، مغزها و حبوبات موجود است، به تنظیم عملکرد عصبی و تعادل مایعات گوش داخلی کمک میکند. همچنین ویتامین B6 نیز با تنظیم سیستم عصبی در کاهش احساس سرگیجه بسیار موثر است. زنجبیل نیز به دلیل خواص ضد تهوع و ضد التهابیاش، در کاهش علائم سرگیجه مؤثر است. از سوی دیگر، مصرف زیاد نمک باعث افزایش فشار مایعات در گوش داخلی شده و علائم سرگیجه را تشدید میکند؛ بنابراین، کاهش مصرف غذاهای پرنمک مانند فستفودها و غذاهای فرآوریشده توصیه میشود. نوشیدنیهای کافئیندار و الکلی تعادل مایعات گوش را مختل کرده و سرگیجه را افزایش میدهند. در نهایت، نوشیدن کافی آب و مصرف میوههای تازه به تعادل مایعات بدن در کاهش احتمال سرگیجه مفید موثر هستند.
نقش معاینه گوش میانی در تشخیص سرگیجه
معاینه دقیق و تخصصی زمانی که سرگیجه به دلیل گوش میانی رخ داده باشد، میتواند در شناسایی برخی از علل سرگیجه نقش مؤثری ایفا کند، بهویژه در مواردی که منشأ سرگیجه به اختلالات التهابی یا فشاری در این ناحیه مرتبط باشد. اگرچه مسئولیت اصلی حفظ تعادل بدن بر عهده ساختارهای گوش داخلی، بهویژه سیستم دهلیزی و مجاری نیمدایرهای است، اما برخی از اختلالات گوش میانی مانند عفونتهای مزمن، انسداد شیپور استاش یا تجمع مایع، ممکن است بهطور غیرمستقیم موجب ایجاد سرگیجه یا احساس ناپایداری شوند.
یکی از روشهای استاندارد در ارزیابی عملکرد گوش میانی، تست تیمپانومتری است. این آزمایش با اندازهگیری واکنش پرده صماخ به تغییرات کنترلشده فشار هوا، اطلاعات دقیقی در مورد سلامت پرده گوش، حرکت استخوانچههای شنوایی و عملکرد شیپور استاش ارائه میدهد. نتایج این تست میتواند در تشخیص التهاب، عفونت، یا سایر ناهنجاریهای ساختاری گوش میانی مؤثر باشد و مسیر درمان سرگیجه ناشی از این اختلالات را هموار سازد.
آیا جراحی گوش میانی میتواند سرگیجه را درمان کند؟
در برخی شرایط خاص، سرگیجهای که منشأ آن در گوش میانی باشد، بهحدی شدید یا مزمن است که به درمانهای دارویی و غیرتهاجمی پاسخ نمیدهد. در این موارد، جراحی بهعنوان یکی از گزینههای درمانی مورد بررسی قرار میگیرد، بهویژه زمانی که منشأ سرگیجه بهطور دقیق در ساختارهای گوش میانی شناسایی شده باشد.
یکی از شرایطی که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد، تجمع مزمن مایع یا چرک در گوش میانی است که نسبت به درمانهای دارویی مقاوم شده است. در این حالت، جراحیهایی مانند قرار دادن لوله تهویه (VT) برای تخلیه مایع و بهبود تهویه گوش میتواند به کاهش علائم از جمله سرگیجه کمک کند.
در برخی بیماریها مانند اتواسکلروز، که حرکت استخوانچههای شنوایی مختل شده است، جراحیهایی مانند استاپدکتومی با هدف بهبود شنوایی انجام میشود. اگرچه این بیماری در درجه اول با اختلال شنوایی همراه است، اما در موارد نادر ممکن است با علائم سرگیجه نیز بروز یابد.
همچنین، جراحیهایی مانند ترمیم پرده صماخ (تمپانوپلاستی) یا اصلاح ناهنجاریهای مادرزادی گوش میانی نیز میتوانند در بهبود عملکرد گوش میانی و کاهش علائم همراه مؤثر باشند. با این حال، انجام جراحی تنها در صورتی توصیه میشود که بررسیهای تخصصی، ارتباط مستقیم بین سرگیجه و اختلالات گوش میانی را تأیید کرده باشند.
تمرینات مفید برای کاهش سرگیجه ناشی از مشکلات گوش میانی
برخی تمرینات تخصصی با هدف تقویت تعادل و کاهش علائم سرگیجه طراحی شدهاند که برای بیماران دچار اختلالات گوش میانی مفید هستند. از جمله این تمرینات، تغییر کنترلشده موقعیت سر و بدن بهصورت منظم است. این تمرینات به مغز کمک میکنند تا به سیگنالهای ناهماهنگ ورودی از گوش عادت کند و شدت واکنش سرگیجه کاهش یابد.
تمرینات تعادلی مانند ایستادن روی یک پا، راه رفتن در یک خط مستقیم (با چشم باز یا بسته) و انجام حرکات آرام سر و گردن، میتوانند واکنشهای تعادلی مغز را تقویت کنند. همچنین تمرینات چشمی مانند دنبال کردن یک جسم متحرک یا تمرکز روی یک نقطه ثابت هنگام حرکت سر، در بهبود ارتباط بین سیستم بینایی و سیستم دهلیزی گوش نقش دارند.
این تمرینات معمولاً تحت عنوان توانبخشی دهلیزی (Vestibular Rehabilitation) شناخته میشوند و توصیه میشود تحت نظارت فیزیوتراپیست یا درمانگر تعادل انجام شوند.
تأثیر داروها بر درمان سرگیجه و وضعیت گوش میانی
داروها میتوانند در کاهش علائم سرگیجه ناشی از اختلالات گوش میانی نقش مؤثری داشته باشند. بسته به علت اصلی، پزشک ممکن است داروهای متفاوتی را تجویز کند:
- عفونت گوش میانی: آنتیبیوتیکهایی مانند آموکسیسیلین برای درمان عوامل باکتریایی تجویز میشوند.
- التهاب یا تجمع مایع: داروهای ضدالتهابی یا داروهای کاهش فشار گوش ممکن است استفاده شوند.
- تنظیم گردش خون در گوش داخلی: دارویی مانند بتاهیسیتینممکن است برای کاهش سرگیجه و وزوز گوش تجویز شود.
- کنترل علائم همراه: داروهای ضد تهوع (مانند متوکلوپرامید) و آرامبخشهای ملایم گاهی برای کاهش اضطراب یا حالت تهوع ناشی از سرگیجه تجویز میشوند.
توجه داشته باشید که مصرف این داروها باید با تجویز و نظارت پزشک انجام شود و مصرف طولانیمدت بدون پیگیری پزشکی توصیه نمیشود.
اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از سرگیجه ناشی از گوش میانی
اگر علت سرگیجه از گوش میانی باشد، برای پیشگیری آن رعایت نکات زیر ضروری است:
- جلوگیری از ضربه به سر یا گوش
- درمان کامل و بهموقع عفونتهای ویروسی یا باکتریایی گوش
- پرهیز از استفاده طولانیمدت یا با صدای بلند هدفون
- رعایت تکنیکهایی مانند جویدن آدامس یا خمیازه کشیدن هنگام پرواز یا غواصی برای تنظیم فشار در گوش میانی
- حفظ بهداشت گوش و اجتناب از وارد کردن اشیاء خارجی یا استفاده خودسرانه از قطرههای گوش
آزمایشات لازم برای تشخیص مشکلات گوش میانی و سرگیجه
برای تشخیص دقیق علت سرگیجه و اختلالات مرتبط با گوش میانی، مجموعهای از آزمایشهای تخصصی مورد استفاده قرار میگیرند:
- ABR و ASSR: اندازهگیری پاسخ مغز به صدا و کمک در تشخیص مشکلات عصبی یا بیماریهایی مانند اماس
- الکتروکوکلئوگرافی (ECoG): بررسی بیماری منییر و میزان فشار مایع در گوش داخلی
- VEMP: ارزیابی عملکرد بخشی از سیستم دهلیزی از طریق تحریک صوتی و انقباض عضلات گردن
- آزمونهای APD: بررسی نحوه پردازش صدا توسط مغز در اختلال پردازش شنوایی
- ENoG: بررسی عملکرد عصب صورت، بهویژه در موارد مشکوک به فلج عصب
- VNG، صندلی چرخان و پوسچروگرافی: بررسی حرکات چشم، تعادل و پاسخ بدن به تحریکات مختلف
این آزمایشها معمولاً به صورت سرپایی و غیرتهاجمی انجام میشوند و به پزشکان کمک میکنند تا علت اصلی سرگیجه و اختلالات گوش را شناسایی و درمان مناسب را تجویز کنند.
رویکردهای نوین درمان سرگیجه ناشی از بیماریهای گوش میانی
در سالهای اخیر، روشهای نوینی برای درمان سرگیجه ناشی از بیماریهای گوش میانی، بهویژه بیماری منییر، معرفی شدهاند که هدف اصلی آنها کاهش دفعات حملات سرگیجه و بهبود کیفیت زندگی بیماران است. یکی از این روشها استفاده از دستگاه EFET01 برای درمان با فشار گوش میانی است. این دستگاه با ارسال پالسهای فشاری به داخل گوش، بدون نیاز به جراحی، به شکل مؤثری دفعات سرگیجه را در افرادی که به درمانهای معمول پاسخ نمیدهند، کاهش داده است. همچنین، تزریق دقیق ژل دگزامتازون با اثر ماندگار به بخش خاصی از گوش داخلی، نتایج قابل توجهی در کاهش حملات سرگیجه در مبتلایان به بیماری منییر داشته است.
در کنار این روشها، استفاده از نوروفیدبک ویبرهای نیز که بر پایه تحریک ارتعاشی سیستم تعادلی و آموزش مجدد مغز برای حفظ تعادل عمل میکند، در بیش از ۹۵ درصد بیماران به بهبود علائم منجر شده است. این دستاوردها چشمانداز تازهای برای درمان مؤثر و کمعارضه سرگیجههای ناشی از مشکلات گوش میانی ایجاد کردهاند.
راهنمای والدین؛ جلوگیری از سرگیجه در کودکان به علت گوش میانی
کودکان نسبت به بزرگسالان حساستر هستند و اختلالات گوش میانی در آنها با سرعت بیشتری به سرگیجه یا عدم تعادل منجر میشود. والدین باید نسبت به علائم اولیه مانند احساس گیجی، عدم تعادل در راه رفتن، گوشدرد یا شکایت از صداهای آزاردهنده در گوش حساس باشند. رعایت بهداشت گوش، جلوگیری از ورود آب و رطوبت به داخل گوش در حین حمام یا شنا، و درمان فوری عفونتهای تنفسی از جمله اقدامات مهم برای پیشگیری از آسیب به گوش میانی کودکان است.
از سوی دیگر، مراجعه به مشاوره کودک و نوجوان هنگام بروز مشکلات شنوایی یا علائم تعادلی، باعث شناسایی سریع مشکل میشود. همچنین، پرهیز از مصرف زیاد خوراکیهای شور و فرآوریشده، تأمین ویتامینهای موردنیاز مانند B12 و D و تشویق کودک به نوشیدن آب کافی در طول روز نقش مؤثری در سلامت گوش ایفا میکند. علاوه بر این، کودکانی که سابقه آلرژی یا حساسیت دارند باید تحت نظر پزشک قرار گیرند تا از عوارض احتمالی آن بر گوش جلوگیری شود.
مطالعه بیشتر: سرگیجه در نوجوانان
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
سرگیجه ناشی از اختلالات گوش میانی معمولا گاهی خفیف و گذرا است، اما در بسیاری از موارد، نادیده گرفتن آن به مشکلات جدیتری منجر خواه شد. در صورتی که سرگیجه بهطور مکرر رخ دهد، یا همراه با علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ، سردرد شدید، وزوز گوش، کاهش شنوایی یا احساس پری در گوش باشد، مراجعه به پزشک ضرورت دارد. همچنین اگر سرگیجه باعث اختلال در راه رفتن یا انجام فعالیتهای روزانه شده یا ناگهان شدت یافته باشد، بررسی فوری توسط متخصص گوش و حلق و بینی یا نورولوژی لازم است.
در کودکان، عدم تعادل یا چرخیدنهای بیهدف در حین بازی ممکن است نشانهای از مشکل در گوش میانی باشد. همچنین در صورت بروز تب همراه با گوشدرد و گیجی، باید سریعاً اقدامات درمانی آغاز شود. خوددرمانی یا نادیده گرفتن علائم، تنها باعث مزمن شدن مشکل و کاهش کیفیت زندگی خواهد شد.
از این رو، مراجعه زودهنگام به پزشک، نهتنها روند درمان را تسهیل میکند، بلکه از آسیبهای احتمالی به سیستم شنوایی و تعادلی بدن نیز جلوگیری خواهد کرد.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد ارتباط بین گوش میانی و سرگیجه صحبت کردیم و نشان دادیم که اختلالات این بخش میتوانند از عوامل مؤثر در ایجاد اختلال در سیستم تعادلی بدن باشند. ساختارهایی مانند شیپور استاش و استخوانچههای گوش میانی، نقش مهمی در تهویه، انتقال صدا و تعادل فشار ایفا میکنند و بروز التهاب، عفونت یا اختلال عملکرد در آنها ممکن است با احساس چرخش، ناپایداری یا سرگیجه همراه باشد.
تشخیص دقیق منشأ سرگیجه، بهویژه در ارتباط با مشکلات گوش میانی، گام اول و کلیدی در انتخاب روش درمان مناسب است. درمانهایی مانند مصرف داروهای ضد التهاب و ضد تهوع، توانبخشی تعادلی، استفاده از روشهای طبیعی مانند طب فشاری، اصلاح رژیم غذایی و کاهش عوامل تشدیدکنندهای مانند استرس، میتوانند در کاهش علائم مؤثر باشند.
در مواردی که درمانهای غیرتهاجمی مؤثر واقع نشوند، جراحیهای مرتبط با گوش میانی ممکن است بهعنوان گزینه درمانی مطرح شوند. در نهایت، توجه به سلامت گوش میانی و پیگیری مناسب در صورت بروز علائم، نقشی حیاتی در پیشگیری از سرگیجه و حفظ کیفیت زندگی ایفا میکند.
