خروج ترشحات بعد از عمل گوش امری رایج است که بسیاری از بیماران با آن روبه‌رو می‌شوند. این اتفاق ممکن است باعث ایجاد ترس و نگرانی زیادی شود؛ اما در بیشتر موارد بخشی از روال طبیعی بهبودی است. در واقع این ترشحات می‌توانند نشانه‌های مختلفی داشته باشند و ممکن است ناشی از التهاب پس از جراحی یا حتی عفونت باشد. اگر شما هم دچار ترشحات گوش بعد از جراحی شده‌اید و نگران هستید، در این مقاله از مرکز ارزیابی شنوایی ملاصدرا با ما همراه باشید؛ زیرا به‌صورت مفصل در مورد دلایل خروج ترشحات از گوش پس از جراحی، تفاوت‌های بین ترشحات طبیعی و غیرطبیعی و روش‌های درمان آن صحبت می‌کنیم.
علت‌های شایع و راه‌های پیشگیری
در برخی از موارد، خروج ترشحات بعد از عمل گوش معمولاً به‌عنوان بخشی طبیعی از فرایند بهبودی شناخته می‌شوند. در واقع بدن برای ترمیم زخم‌ها و کاهش التهابات مایعاتی را تولید می‌کند که از گوش خارج می‌شوند؛ اما این ترشحات همیشه طبیعی نیستند و گاهی اوقات ممکن است نشانه وجود یک مشکل باشند. علل شایع خروج ترشحات از گوش عبارت‌اند از:
التهاب و عفونت
بعد از جراحی، ممکن است عفونت در گوش ایجاد شود. این عفونت می‌تواند باعث ترشح مایعاتی مانند چرک یا خونابه از گوش شود. پس درصورتی‌که این ترشحات با بوی بد یا قرمزی همراه باشد، ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشد.
خشکی یا تحریک بافت‌ها
گاهی اوقات تحریک بافت‌های اطراف گوش یا تغییرات در ساختار گوش پس از عمل جراحی می‌تواند منجر به ترشح مایعات شود. این حالت معمولاً در روزهای اولیه پس از جراحی رخ می‌دهد و با گذر زمان برطرف می‌شود.
آسیب به بافت‌های مجاور
اگر در طول جراحی به بافت‌های مجاور یا غدد ترشحی آسیب وارد شود، ممکن است ترشحاتی از گوش مشاهده شود. همچنین در حین یا بعد از جراحی ممکن است عروق خونی دچار آسیب شوند و خونریزی رخ دهد. این خون ممکن است به شکل خونابه جمع شود و سپس از گوش خارج شود.
البته با رعایت برخی نکات بعد از جراحی می‌توانید از ایجاد عفونت و خروج ترشحات پیشگیری کنید. این نکات شامل موارد زیر است:
- پزشک پس از جراحی، دستورالعمل‌های دقیقی برای مراقبت‌های پس از عمل ارائه می‌دهد و شما باید بادقت آن‌ها را اجرا کنید. همچنین تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، از انجام کارهای سنگین، شنا و سفر هوایی خودداری کنید
- ناحیه جراحی را تمیز نگه دارید. از پنبه استریل برای پاک‌کردن گوش و خشک نگه‌داشتن محل جراحی استفاده کنید. همچنین اگر بخش بیرونی گوش یا ناحیه بخیه‌ها هنگام حمام‌کردن کمی خیس شد، مشکلی ندارد؛ اما حتماً توجه داشته باشید که داخل گوش کاملاً خشک باقی بماند
- از واردکردن اشیا به داخل گوش خودداری کنید. به‌هیچ‌وجه هدفون، گوش‌پاک‌کن یا هر وسیله دیگری را به‌منظور تمیزکردن وارد گوش نکنید، مگر اینکه پزشک اجازه داده باشد
ترشحات بعد از عمل گوش؛ چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک داریم؟
احتمالاً سؤال اصلی شما این است که چه زمانی ترشحات بعد از عمل گوش خطرناک است و باید به پزشک مراجعه کرد؟ در پاسخ به این سؤال باید دقت کنید که اگر علاوه بر ترشح از گوش هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:
تب بالا
یکی از نشانه‌های احتمالی عفونت پس از جراحی تب شدید بالای ۵/۳۸ درجه است. بدن شما ممکن است به‌عنوان بخشی از روند طبیعی بهبود پس از عمل، دچار تب شود. اما اگر تب همراه با ترشحات غیرطبیعی از گوش، درد شدید یا تورم باشد، احتمال عفونت وجود دارد و باید توسط پزشک بررسی شود.
سردرد شدید یا سرگیجه
اگر عفونت پس از عمل جراحی از ناحیه گوش میانی فراتر برود، ممکن است سردرد شدید یا سرگیجه ایجاد شود. این علامت خطرناک است و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند.
کاهش شنوایی
جراحی به‌ندرت باعث ازدست‌رفتن کامل شنوایی می‌شود، اما امکان بروز آن وجود دارد. اگر پس از عمل، متوجه کاهش ناگهانی در قدرت شنوایی خود شدید و این وضعیت باگذشت زمان بهبود نیافت، باید فوراً با پزشک خود مشورت کنید. برای بررسی کاهش شنوایی احتمالاً باید ارزیابی شنوایی انجام دهید.
تفاوت بین ترشحات طبیعی و غیرطبیعی را درک کنید
همان‌طور که گفتیم ترشحات بعد از عمل گوش به‌خودی‌خود خطرناک نیستند و معمولاً در روزهای اول پس از جراحی طبیعی هستند و ممکن است تا حدود ۳ تا ۷ روز ادامه یابند. اما سؤال اصلی این است که چه زمانی این ترشحات خطرناک هستند و تفاوت آن با ترشح طبیعی چیست؟ ترشحات طبیعی پس از جراحی گوش ویژگی‌هایی مانند رنگ شفاف یا زرد کم‌رنگ دارند. این ترشحات معمولاً بی‌بو هستند و مقدار کمی از آن‌ها در روزهای اول پس از جراحی مشاهده می‌شود. همچنین این ترشحات با علائم دیگری مانند درد شدید، تب یا التهاب همراه نیستند و به‌تدریج در طول زمان کاهش می‌یابند.
از سوی دیگر، ترشحات غیرطبیعی معمولاً نشان‌دهنده مشکل یا عفونت در ناحیه جراحی هستند. این ترشحات معمولاً رنگ‌های تیره‌تری مانند سبز، قهوه‌ای یا قرمز دارند و ممکن است بوی ناخوشایندی نیز داشته باشند. میزان این ترشحات بیشتر از حد معمول است و معمولاً با علائمی مانند درد شدید، تب یا التهاب همراه می‌شود.
آیا نیازی به درمان فوری داریم؟
اگر علائم وجود عفونت را احساس کردید، بله نیاز به درمان فوری دارید. همان‌طور که گفتیم این علائم شامل احساس درد مداوم، خروج ترشحات بدبو و رنگی، تب بالا و تورم غیرعادی در محل جراحی است. البته احساس درد بعد از جراحی به‌ویژه هنگام حرکت فک، امری طبیعی است؛ اما اگر این درد بیشتر از چند هفته ادامه پیدا کند یا به‌مرورزمان شدیدتر شود، ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشد. پس اگر ناحیه جراحی بیش از حد متورم یا قرمز شود و این وضعیت با درد شدید و مداوم و ترشحات تیره گوش همراه باشد، احتمال بروز عفونت وجود دارد که باید هر چه سریع‌تر درمان شود.
چه داروهایی برای درمان مفیدند؟
برای درمان ترشحات غیرطبیعی از گوش پس از جراحی، بسته به علت آن، پزشک ممکن است داروهای مختلفی تجویز کند. درصورتی‌که علت ترشحات عفونت باشد، معمولاً آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان تجویز می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی می‌توانند به کنترل عفونت کمک کرده و ترشحات را کاهش دهند. اگر التهاب در ناحیه جراحی وجود داشته باشد، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن تجویز می‌شوند. همچنین اگر ترشحات به دلیل وجود خلط یا مایعات اضافی در گوش باشد، ممکن است پزشک از داروهایی برای تسهیل تخلیه مایعات استفاده کند. درهرصورت، مصرف دارو باید تحت‌نظر پزشک و با دستور وی صورت گیرد تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
نکات کلیدی برای مراقبت‌های بعد از جراحی
پس از انجام جراحی گوش، رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی بسیار ضروری است و از بروز عفونت یا سایر عوارض جانبی پیشگیری می‌کند. این نکات مراقبتی شامل موارد زیر است:
- گوشتان باید کاملاً تمیز و خشک نگه داشته شود و فقط در صورت ترشح یا کثیف‌شدن، به‌آرامی با ماده ضدعفونی‌کننده پاک کنید.
- از واردشدن هرگونه ضربه یا فشار به گوش به‌طورجدی خودداری کنید.
- در صورت نیاز می‌توانید پنبه بیرونی را تعویض کنید؛ اما به‌هیچ‌عنوان نباید پانسمان داخلی را لمس یا جابه‌جا کنید.
- اگر پانسمان داخلی به طور ناگهانی از گوش خارج شد، آن را دوباره به داخل فشار ندهید؛ فقط بخش بیرون‌زده را با قیچی تمیز ببرید.
- برای کاهش درد یا ناراحتی گوش، می‌توانید با مشورت پزشک از دارو استفاده کنید.
- معمولاً از بخیه‌های خود جذب‌شونده استفاده می‌شود.
- در هفته اول از شستن موها و عینک زدن خودداری کنید. البته ممکن است این اقدام برای همه بیماران مضر نباشد، پس حتما با پزشک خود مشورت کنید.
نقش تغذیه در بهبودی سریع‌تر ترشحات گوش بعد از عمل چیست؟
تغذیه نقش بسیار مهمی در بهبود عوارض پس از جراحی دارد. در واقع تغذیه مناسب می‌تواند باعث افزایش سرعت بهبودی شود و به کاهش ترشحات غیرطبیعی و التهابات ناشی از جراحی کمک کند. به همین ترتیب در ادامه با برخی مواد غذایی مفید برای بهبود ترشحات گوش آشنا می‌شویم:
- مصرف پروتئین کافی به ترمیم بافت‌ها و زخم‌ها کمک می‌کند. منابع سرشار از پروتئین شامل گوشت، ماهی، تخم‌مرغ و حبوبات هستند که به بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کنند.
- ویتامین C به تقویت سیستم ایمنی و تولید کلاژن که برای ترمیم بافت‌ها ضروری است، کمک می‌کند و در مرکبات، فلفل‌دلمه‌ای و سبزی‌ها سبز یافت می‌شود.
- ویتامین A به بهبود بافت‌های مخاطی و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند و در سبزی‌ها برگ سبز، هویج و کدوتنبل وجود دارد.
- مصرف مواد معدنی مانند روی که در آجیل‌ها، دانه‌ها و گوشت‌های کم‌چرب یافت می‌شود، در بهبودی زخم‌ها و کاهش التهاب مؤثر است.
- آب‌رسانی مناسب نیز اهمیت زیادی دارد؛ زیرا مصرف آب کافی به جلوگیری از خشکی و التهاب در ناحیه گوش کمک می‌کند.
- مصرف غذاهای ضدالتهابی مانند ماهی‌های چرب که منبع اسیدهای چرب امگا ۳ هستند و مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند روند بهبودی را تسریع و از ایجاد عفونت جلوگیری کند.
ترشحات بعد از عمل گوش؛ آیا فعالیت ورزشی مجاز است؟
پس از جراحی گوش، بهتر است که از فعالیت‌های فیزیکی شدید یا ورزشی که ممکن است فشار یا تحریک زیادی به گوش وارد کنند، خودداری کنید. به همین دلیل معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند که برای مدت چند روز یا حتی چند هفته از انجام ورزش‌های سنگین، شنا و فعالیت‌هایی که ممکن است منجر به تکان‌خوردن یا فشار به گوش شوند، پرهیز کنید.
نکاتی برای تسکین درد و ناراحتی
برای تسکین درد و ناراحتی پس از جراحی می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- برای تسکین درد گوش از کمپرس گرم یا مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید
- سر خود را به‌آرامی کج کنید تا مایعات محبوس شده در گوش به طور طبیعی تخلیه شوند
- از مواد تحریک‌کننده مانند اسپری مو یا شامپو استفاده نکنید
- به میزان کافی استراحت کنید این کار به بدن کمک می‌کند تا سریع‌تر بهبود یابد و ترشحات نیز کاهش یابند
- از واردکردن فشار یا ضربه به ناحیه جراحی خودداری کنید؛ زیرا این کار می‌تواند به افزایش ترشحات کمک کند
- حتماً بادقت علائم خود را زیر نظر داشته باشید. در صورت مشاهده تغییرات در ترشحات، مانند بدبو شدن یا تغییر رنگ، بلافاصله با پزشک مشورت کنید
مراحل بهبود چگونه است؟
معمولاً دو هفته پس از عمل جراحی، می‌توانید به روتین عادی زندگی‌تان بازگردید. البته شش هفته تا سه ماه طول می‌کشد تا گوشتان به طور کامل بهبود یابد. بااین‌حال، مراحل بهبود پس از جراحی گوش باتوجه‌به نوع عمل جراحی و وضعیت هر بیمار ممکن است کمی متفاوت باشد. اما به‌طورکلی، روند بهبودی شامل چهار مرحله است که عبارت‌اند از:
- در مرحله اول، بدن شروع به مقابله با جراحات ناشی از عمل جراحی می‌کند. ممکن است در این مدت خونریزی یا خروج ترشحات از گوش را مشاهده کنید که کاملاً طبیعی است و معمولاً به‌تدریج کاهش می‌یابد. تورم و درد نیز در این مرحله شایع هستند که با استفاده از داروهای مسکن کنترل می‌شوند
- در مرحله دوم، اگر عفونت وجود نداشته باشد، ترشحات کاهش می‌یابند و بهبود زخم‌ها آغاز می‌شود. درد و التهاب نیز به‌تدریج کاهش می‌یابد.
- در مرحله سوم، ترشحات به طور کامل متوقف می‌شود و زخم‌ها بهبود می‌یابند. درد و التهاب تقریباً برطرف می‌شوند و بیمار می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرد
در مرحله چهارم، بیمار به طور کامل بهبود می‌یابد، ترشحات قطع می‌شوند و زخم‌های جراحی نیز به طور کامل ترمیم شده‌اند.
جمع‌بندی
خروج ترشحات بعد از عمل گوش می‌تواند بخشی از فرایند بهبودی باشد؛ اما در برخی موارد نیز ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشد. تفاوت اصلی بین ترشحات طبیعی و غیرطبیعی به رنگ، بو، مقدار و وجود علائم دیگری از جمله ترشحات چرکی با بوی نامطبوع یا تغییر در رنگ پوست ناحیه جراحی بستگی دارد. پس درصورتی‌که ترشحات غیرطبیعی همراه با درد، تب و… را مشاهده کردید، دراسرع‌وقت به پزشک مراجعه کنید. همچنین برای تسریع بهبودی و جلوگیری از سایر مشکلات حتماً مواردی مثل تغذیه مناسب، استراحت کافی و پیروی از دستورالعمل‌های پزشک را رعایت کنید.
