دانستنی های سیستم شنوایی

هر عاملی که در کارکرد مطلوب سیستم شنوایی اختلال ایجاد کند باعث کم شنوایی می شود. کم شنوایی می تواند سطوح مختلفی داشته باشد. بر اساس عامل آسیب رسان، کم شنوایی می تواند در هر سنی ایجاد شود و حتی می تواند مادرزادی باشد. علاوه بر این عامل، کم شنوایی می تواند حاصل اختلال در هر یک از بخش های سه گانه سیستم شنوایی (گوش خارجی، گوش میانی، گوش داخلی) باشد. برخی از این اختلالات موقتی بوده و پس از دارو درمانی یا پس از اتمام دوره آن بهبود یافته و رفع می شود؛ اما بعضی از اختلالات اثر دائمی دارند و باعث بروز کاهش شنوایی می شوند. سمعک ملاصدرا در این مقاله قصد دارد شما را با چند مورد از دانستی های مهم در حیطه سیستم شنوایی، کم شنوایی و علل و انواع آن و تست ارزیابی شنوایی آشنا کند.

شنوایی کودکان

رایج ترین نقص در حین تولد نوزادان، کاهش شنوایی می باشد. تا چندی پیش بیشتر کودکان دچار نقص شنوایی تا سن ۳-۱سالگی شناسایی نمی شدند، این در حالی است که دوره ی بحرانی یادگیری زبان وگفتار از بدو تولد تا دو سال بعد از تولد است. هم چنین از هر ۴ کودک، ۳ کودک عفونت گوش را تجربه می کند که یک عفونت ساده گوش نیز می تواند باعث بروز مشکلاتی در شنوایی و گفتار نوزاد شود. با تشخیص به موقع کاهش شنوایی و توانبخشی مناسب، مهارت های زبانی و شنیداری کودک کم شنوا با هم سالان طبیعی قابل مقایسه خواهد بود.

شنوایی کودکان و خردسالان به خصوص طی دو تا سه سال ابتدایی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به گونه ای که اگر سیستم شنوایی عملکرد خوبی نداشته باشد ممکن است کودک دچار اختلالات گفتار و زبان شود و حتی ممکن است گفتار شکل نگیرد و کودک تا پایان عمر گفتار نداشته باشد به همین دلیل بسیار مهم است که توجه ویژه ای به شنوایی اطفال داشته باشیم.

شنوایی کودکان

هرگونه تاخیر در فراگیری گفتار و زبان، هرگونه علامتی از عدم توجه به اصوات محیطی از جانب کودک باید توسط والدین پیگیری شود و در صورت مشاهده ی هرگونه مورد مشکوک باید به مراکز ارزیابی شنوایی مراجعه نمایند تا ارزیابی های مناسب اطفال انجام شود.

ارزیابی سیستم شنوایی در سنین پایین از این جهت حائز اهمیت است که در صورت کشف کم شنوایی و اختلال در شنوایی می توان با توانبخشی های مناسب از عقب افتادن فراگیری گفتار و زبان جلوگیری کرد تا کودک همانند سایر هم سالان خود در اجتماع حاضر شود و به کسب تحصیل بپردازد.

لازم به ذکر است که امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی تجهیزاتی وجود دارد که به راحتی می توان شنوایی اطفال را حتی از بدو تولد ارزیابی کرد و از همان سنین پایین، توانبخشی را آغاز کرد.

با دلایل ذکر شده فوق غربالگری وبررسی شنوایی نوزادان در حین تولد و در سراسر دوران کودکی امری ضروری و مهم می باشد.

علائمی که نشان از وجود ضایعه شنوایی است

۱-کاهش شنوایی (در خواست تکرار جملات، نزدیک شدن بیش از حد به تلویزیون یا رادیو، بی توجهی به گفتار دیگران  و …)

۲-ترشح از گوش (چرکی یا خونی)

۳-گوش درد

۴-وزوز گوش

۵-سرگیجه و عدم تعادل

۶-تاخیر در گفتار

۷-مشکل در مکان یابی صدا (به درستی به سمت منبع صدا برنمی گردد)

۸-مشکل در صحبت کردن با تلفن

۹-مشکل شنیدن و صحبت کردن در محیط های پر سر و صدا

و …

علل کم شنوایی

1) علل مربوط به گوش خارجی

– اوتیت خارجی (عفونت لاله و مجرای گوش)

– درماتیت لاله گوش (التهاب بخش غضروفی گوش خارجی)

– استئوما و سایر بیماری های شایع

این عوامل هرچند که باعث افت زیادی نمیشوند اما معمولاً با التهاب و درد همراه هستند.

عفونت لاله و مجرای گوش

2) علل مربوط به گوش میانی

– عفونت گوش میانی

– کلستئاتوما

– پارگی پرده گوش (فرو بردن اجسام تیز در گوش، ضربه محکم به گوش، تغییرات شدید فشار هوا مثل شیرجه زدن در استخر)

– تخریب استخوانچه ها توسط ضربه یا عفونت

– چسبندگی استخوانچه ها

عفونت گوش میانی

3) علل مربوط به گوش داخلی

– افت شنوایی ناشی از سر و صدا

– افت ناشی از مصرف داروهای سمی برای گوش (داروهای اتوتوکسیک)

– پیر گوشی

– التهاب گوش داخلی

– آسیب عروق

– ناهمزمانی در عصب شنوایی

– تومور عصب شنوایی

شنوایی شناسی و حیطه های آن

شنوایی شناسی (ادیولوژی) یکی از رشته های حوزه توانبخشی است که دانش آموختگان این رشته درباره ی اختلالات شنوایی و تعادل و همچنین توانبخشی آن ها مهارت لازم را کسب می کنند.

یکی از وظایف شنوایی شناسی ارزیابی شنوایی با تجهیزات ویژه جهت تعیین میزان شنوایی افراد است. در طی ارزیابی می توان مشخص کرد شنوایی هنجار است یا خیر و در صورت وجود نقص، میزان آسیب شنوایی چقدر است. اگر بر اساس این آزمون ها مشخص شود که افت شنوایی وجود دارد، شنوایی شناس (ادیولوژیست) به شخص مشاوره می دهد که از میان گزینه های توانبخشی که برای بهبود شرایط این فرد می توانند به کار گرفته شوند، کدامیک مناسب تر است. ادیولوژیست این کار را انجام می دهد تا هرچه بهتر در فرایند توانبخشی خود قرار گیرد و از عوارض این نقص بکاهد.

به طور کلی از جمله وظایف شنوایی شناس انجام توانبخشی برای کم شنوایان، توانبخشی وزوز، توانبخشی تعادل و سرگیجه و توانبخشی برای کودکان دچار اختلال پردازش مرکزی است.

شنوایی شناسی و حیطه های آن

خود آزمودن شنوایی

با پاسخ به سوالات زیر می توانید شنوایی خود را تست کنید:

۱) هنگام تماشای تلویزیون به همراه دیگران، آیا شما نیاز دارید صدای تلویزیون را زیاد کنید در حالی که دیگران مشکلی ندارند؟

۲) آیا غالباً نیاز دارید مردم حرف شان را تکرار کنند؟

۳) آیا غالباً احساس می کنید مردم ناواضح حرف می زنند؟

۴) آیا در شلوغی یا هنگامی که چند نفر با هم حرف می زنند، شما در درک گفتار آنها دچار مشکل می شوید؟

۵) آیا اعضای خانواده، همکاران یا دوستان تان از شما می پرسند که آیا شما دچار کم شنوایی هستید؟

۶) آیا شما از مهمانی رفتن یا دور هم جمع شدن به دلیل شلوغی یا این که نمی فهمید دیگران چه می گویند، اجتناب می کنید؟

۷) آیا در ماشین، رستوران یا جاهای شلوغ دیگر، حرف دیگران را اشتباه متوجه می شوید؟

۸) آیا پس از صحبت طولانی احساس خستگی یا استرس می کنید؟

۹) آیا هنگامی که به مردم نگاه نمی کنید، دچار مشکل در شنیدن و درک گفتار آن ها می شوید؟

۱۰) آیا همواره در یافتن محل صدا دچار مشکل هستید؟

۱۱) آیا نیاز دارید همواره نزدیک به فردی که صحبت می کند بنشینید و به صورت و لب او نگاه کنید؟

۱۲) در مکالمه با تلفن مشکل دارید و باید دقت زیادی در مکالمات داشته باشید؟

اگر به همه سوالات جواب “نه”  داده اید، شنوایی شما مشکلی ندارد ولی اگر شک دارید از اعضای خانواده ی خود کمک بگیرید تا ببینید آن ها در مورد شنوایی شما چه نظری دارند. اگر بیش از ۳ مورد جواب بله به سوالات بدهید باید با متخصص شنوایی شناس مشاوره کنید و تست شنوایی انجام دهید.

خود آزمودن شنوایی

در صورت لزوم برای ارزیابی شنوایی به کجا مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هرکدام از علائم نه گانه نام برده شده در صفحات قبل می توانید به پزشک یا متخصص شنوایی شناسی (ادیولوژیست) مراجعه کنید و در صورت لزوم ایشان شما را به متخصص گوش و حلق و بینی معرفی می کنند.

باید هر گونه تغییر در میزان شنوابی جدی گرفته شود و به با مشاهده ی هر مورد مشکوکی به کلینیک های ارزیابی شنوایی مراجعه شود؛ چون در صورت تداوم و عدم درمان ممکن است آسیب غیر قابل برگشت و دایمی شود.

سمعک ملاصدرا آماده ارائه بهترین و مناسب ترین خدمات برای شماست و شما می توانید علاوه بر انجام انواع تست های شنوایی و تعادل از مشاوره های حضوری یا تلفنی این مرکز نیز بهره مند شوید. جهت ارتباط با کلینیک می توانید با آدرس یا شماره تلفن های زیر ارتباط برقرار کنید.

آدرس: تهران، میدان ونک، خیابان ملاصدرا، ابتدای شیخ بهایی جنوبی، کوچه اول سمت راست (بن بست برنا)، پلاک۱، طبقه۵، واحد۱۸  .   تلفن: ۴ − ۸۸۰۵۳۷۸۳