اجزای ساختمان گوش | ما چگونه صدا را میشنویم؟

علاوه بر اندام حس شنوایی، یکی از اندام های مهم در تامین تعادل انسان است. گوش شامل ۳ قسمت گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی است.

گوش خارجی شامل چیست؟

خود شامل ۳ بخش زیر می شود.

گوش خارجی

لاله گوش

وظیفه جمع آوری و هدایت صدا به داخل مجرای گوش را به عهده دارد و از غضروف و پوست ساخته شده است و با افزایش سن و تحلیل بخش غضروفی معمولاً حالت شل و افتاده به خود می گیرد.

مجرای گوش

شامل دو بخش غضروفی (متصل به لاله گوش) و استخوانی (بخش داخلی و متصل به پرده صماخ) بوده و وظیفه هدایت صدا به بخش انتهایی مجرا را دارد. به علت ترشح سرومن چسبنده و دارای خاصیت قلیائی، حشرات و اجسام خارجی وارد شده به مجرای گوش در قسمت های ابتدایی به دام می افتند و چون حالت خم و پیچ خورده دارد، اجسام به راحتی به سمت پرده گوش نمی توانند وارد شوند.

پرده گوش

پرده ایی غشائی است که از بیرون توسط پوست و از داخل توسط مخاط پوشیده می شود. وظیفه آن تبدیل ارتعاشات مولکول های هوا (صدا) به ارتعاشات مکانیکی و انتقال آن به زنجیره استخوانچه ای گوش میانی است.

گوش میانی شامل چه قسمت هایی است؟

دارای زنجیره استخوانچه ای، رباط ها و ۲ ماهیچه بسیار کوچک، حفره ماستوئید (پستانی) و شیپور استاش است.

گوش میانی

زنجیره استخوانچه ای

شامل ۳ استخوان چکشی، سندانی و رکابی است. دسته ی استخوانچه ی چکشی به پرده گوش می چسبد و از سر به استخوانچه سندانی ارتباط دارد. استخوانچه سندانی نیز به استخوانچه ی رکابی متصل می شود و صفحه ی پایه ی استخوانچه ی رکابی به دریچه ی بیضی شکل حلزون گوش داخلی متصل می شود. کل مجموعه ی استخوانچه ها به وسیله رباط هایی در گوش میانی معلق هستند و ۲ ماهیچه ی کوچک به استخوانچه ی چکشی و رکابی متصل و در صورت ورود صدای بلند به گوش منقبض شده با ایجاد مقاومت در برابر صدای بلند از گوش داخلی محافظت می کنند.

حفره ماستوئید

این حفره نیز باعث رزونانس (تشدید صدا) در گوش میانی می شود و در بهبود کیفیت صدای شنیده شده مؤثر است.

شیپور استاش

مجرای غضروفی است که از گوش میانی به حلق متصل می شود و تبادل و تعادل فشار بین گوش میانی و حلق (هوای بیرون) را به عهده دارد. احساس کیپی در هنگام سرماخوردگی یا هنگامی که با هواپیما سفر می کنیم به علت نقص عملکرد و چسبندگی و یا بسته شدن موقت شیپور استاش است. نقص دائمی این مجرا باعث ترشح گوش میانی (یا اوتیت سروز) می شود. صدا ضمن عبور از زنجیره ی استخوانچه ای (به علت خاصیت اهرمی) تقویت هم می شود و چون قطر پرده گوش از قطر دریچه بیضی بیشتر است، تقویت مجدد خواهد داشت. نهایتا این موج ارتعاش مکانیکی به دریچه ی بیضی منتقل می شود که چون پشت آن مایع گوش داخلی است به یک موج هیدرولیک تبدیل می شود و در سراسر حلزون شنوایی منتشر شده و حرکت می کند.

گوش داخلی شامل چه قسمت هایی است؟

شامل ۲ بخش است:

گوش داخلی

حلزون شنوایی

حلزون شنوایی که شبیه یک حلزون است و چنین در نظر بگیریم که یک لوله ی ۳ قسمتی (۳ تونل) دور یک محور پیچیده شده باشد. موج هیدرولیک صدا از یکی تونل ها حرکت کرده به نوک حلزون می رود و سپس از یکی دیگر از تونل ها به سمت دریچه ی گرد (که پرده غشائی است و به گوش میانی باز می شود) برمی گردد.

این غشاء شامل بر میلیون ها سلول موئی است و به دنبال حرکت غشاء پایه و حرکت سلول های موئی یک تخلیه ی الکتریکی در پایانه های عصبی که در انتهای این سلول ها چسبیده اند، تولید شده و توسط عصب هشتم مغزی به مغز می رود. درمغز صدا تفسیر شده و ادراک شنوایی انجام می شود. از آنجایی که سلول های موئی گوش داخلی به دنبال هر گونه آسیب قابل ترمیم نیستند، هرگونه آسیب به آنها باعث افت شنوایی دائمی می شود.

دهلیز غشائی

قسمتی از گوش که در تعادل دخالت دارد و به همراه چشم و حس عمقی و مخچه، تعادل را تامین می کند. دهلیز غشایی شامل ۳ بخش اوتریکول، ساکول و مجاری نیم دایره است. با حرکت سر مایع داخل این قسمت حرکت کرده و باعث تحریک سلول های تعادلی آن می شود و سینگال تعادلی به وسیله عصب هشتم مغزی به مخچه و مغز می رود و تفسیر سه بعدی و فضایی از آن صورت می گیرد.

صدا چیست و انواع آن

صدا چیزی جز نوسان مولکولی منتشر شونده در محیط حد واسط {گاز (مثل هوا)، مایع (مثل آب) و جامد (مثل چوب یا فلز)} نیست و در علم شنوایی شناسی صداها بر دو دسته اند: صدای غیرانسانی (sound) و صدای گفتاری (voice)

الف) sound که در معنای عموم صدای غیرانسانی است و خود ۳ زیر مجموعه دارد:

1. صدای دلپذیر: صداهایی که ما از آن ها لذت می بریم و باعث آرامش انسان می شوند؛ شبیه صدای آلات موسیقی و موزیک یا صدای آواز پرندگان
2. صدای اطلاعاتی که دارای مفاهیم قراردادی یا کاربردی خاص هستند و اطلاعات از آنها استخراج می شود: مثلاً صدای زنگ ساعت، صدای زنگ درب منزل، صدای آلارم اتمام پخت دستگاه مایکروفر، صدای آلارم اتمام باتری موبایل و…
3. نویز یا سروصدای اضافی: صداهایی که بلند و ناراحت کننده و ناخوشایند هستند. این صداها مانع از درک صداهای اصلی می شوند و دارای اثر پوشانندگی هستند. در نظر بگیرید که در حین رانندگی موسیقی گوش می دهید و شیشه خودروی شما باز است و صدای باد و ترافیک بیرون مانع از لذت بردن از موسیقی می شود. در این حال باید صدای رادیوی خودروی خود را زیاد کنید یا شیشه خودرو را ببندید.

ب) Voice صدای گفتاری که بخش عمده ارتباط انسانی را تشکیل می دهد. عدم توانایی در درک این صداها زندگی ما را دچار مشکل می کند و موجبات انزوا را فراهم می کند.

ما چگونه صدا را میشنویم؟

موردی که پس از آشنایی با مفهوم صدا باید بررسی شود، حس شنوایی آن و سیستم شنوایی تعبیه شده در سازمان بدنی او برای درک این صداست. بنابراین درباره ی هریک از این مفاهیم نیز توضیحات مختصری ارائه می دهیم.

حس شنوایی

یکی از حواس پنجگانه انسان است و برخلاف حس بینائی که عامل ارتباط انسان با محیط و اشیاء است، مهمترین حس در برقراری ارتباط با محیط انسانی و انسان هاست. وجود حس شنوایی سالم زمینه ساز اکتساب گفتار است تنها در صورت برخورداری از یک حس شنوایی سالم می توان به گفتار کامل دست یافت و ارتباطی کامل با انسان ها را بدست آورد. حس شنوایی برآورده کننده بسیاری از نیازهای ماست. ما نه تنها کلمات را می شنویم بلکه با شنیدن جزئی ترین تفاوت ها در اصوات، معنای دقیق صداهای گفتاری را نیز درک می کنیم. حس شنوایی برای لذت بردن (از صدای خوشایند چون موسیقی) و نیز برای یافتن صداها و اشیاء برای ما مفید است. به عنوان مثال وقتی وسیله نقلیه ای به ما نزدیک می شود قبل از آنکه آن را ببینیم، صدایش را می شنویم و جهت نزدیک شدن آن را به خود تشخیص می دهیم.

حس شنوایی

سیستم شنوایی

سیستم شنوایی انسان یکی از پیچیده ترین اندام های حسی در کل مخلوقات است و صداهایی با فرکانس ۲۰ هرتز تا ۲۰ هزار هرتز را شنیده و تفکیک می کند. این سیستم مجموعه ای از اجزای بدن است که برای ایجاد حس شنوایی کامل دخالت دارند و شامل گوش (که خود مشتمل بر لاله گوش، مجرای گوش خارجی، پرده گوش، زنجیره استخوانچه ای و حلزون شنوایی است، بخش حلزونی عصب شنوایی، راه های عصبی مرکزی (درساقه مغز) و نهایتاً قشر مغز (لوب گیجگاهی) است، لذا برای شنیدن کامل و تأمین جهت یابی صدا به ۲ سیستم شنوایی سالم (در هر دو طرف سر) نیاز داریم.