هماتوم لاله گوش به تجمع خون بین پریکندریوموم و غضروف زیرین آن در بخش جلویی لاله گوش گفته میشود و معمولا ناشی از ترومای غیرنافذ است. پریکندریوموم یا غضروفپوش، بافت همبندی است که غضروف را احاطه کرده است. اگر هماتوم درمان نشود، بهصورت کامل تخلیه نشود یا عود کند، رشد بیش از حد فیبروغضروف باعث تغییر شکل لاله گوش میشود. شکل جدید لاله گوش با نام گوش گلکلمی شناخته میشود. در ادامه این مطلب، شما را با این عارضه و روش درمان آن آشنا میکنیم.
آسیب شناسی هماتوم لاله گوش
تحقیقی در سال 1975 نشان داد که زمانی که خون به فضای زیر بافت همبند پوشاننده غضروف گوشهای خرگوش تزریق میشود، غضروف جدیدی مشابه گوش گلکلمی انسان تشکیل میشود. از این تحقیق میتوان نتیجه گرفت که زیر غضروفپوش ممکن است محل تجمع خون در هماتوم لاله گوش باشد. تحقیق دیگری در سال 1973 نشان داد که هماتوم معمولا در ترکهای کوچک غضروف گوش پس از ضربه ایجاد میشود؛ بنابراین، میتوان گفت که خون ممکن است در زیر غضروفپوش یا در درون خود غضروف جمع شود.
گوش خون زیادی را از شاخههای شریان کاروتید به نامهای شریان گیجگاهی سطحی و شریان گوش خلفی میگیرد. شریان گوش خلفی و شریان گیجگاهی سطحی به ترتیب خون پشت گوش و خون بخش جلویی گوش را تأمین میکنند. محل اتصال این دو شریان، نقش منبع خون را در طول ایجاد هماتوم گوش ایفا میکند.
ازآنجاییکه پشت گوش پوست و عضله ضخیمتری دارد، هماتوم معمولا در بخش جلویی گوش ایجاد میشود. هماتوم گوش میتواند جریان خون را قطع کند و بهتبع آن، منجر به مرگ غضروف یا نکروز غضروف شود. سپس غضروف جدیدی که تشکیل میشود، میتواند شکل لاله گوش را تغییر دهد و آن را شبیه به گلکلم کند. تشخیص و تخلیه زودهنگام هماتوم و ترمیم غضروف برای جلوگیری از تشکیل گوش گلکلمی ضروری هستند.
عوامل خطر زا (دلایل هماتوم لاله گوش)
ترومای ناشی از آسیبهای ورزشی در ورزشکاران ورزشهای تماسی مانند کشتی، راگبی و بوکس و تروما در افرادی که داروهای ضدانعقاد مصرف میکنند، از مهمترین عوامل خطر این مشکل به شمار میروند. تحقیقات نشان میدهند که آسیبهای برشی در مقایسه با ضربههای مستقیم به گوش بیشتر منجر به هماتوم میشوند. مطالعهای در سال 2020 نشان داد که 40% از هماتومهای گوش ناشی از آسیبهای ورزشی هستند و ضربوجرح، زمینخوردن، خودآزاری و آسیب پس از عمل جراحی میتوانند دیگر دلایل این مشکل باشند.
پیرسینگ گوش نیز میتواند باعث هماتوم لاله گوش و بهتبع آن، عفونت باکتریایی شود. همچنین بیماران مبتلا به برخی شرایط سیستمیک مانند پلیکندریت عودکننده و پسوریازیس در معرض خطر ابتلا به هماتوم گوش قرار دارند. تحقیقات نشان میدهند که این مشکل ممکن است خودبهخود نیز ایجاد شود. داروهای ضدانعقاد خطر ابتلا به هماتوم خودبهخودی و تجمع خون را پس از ضربه خفیف افزایش میدهند.
ارزیابی های پزشکی
اگر گوشتان بهصورت قابل توجهی آسیب دیده است، بلافاصله برای ارزیابی گوش میانی یا ساختارهای گوش داخلی به پزشک مراجعه کنید. پزشک میتواند گوش گلکلمی را با معاینه فیزیکی سر و گردن تشخیص دهد. سپس برای تشخیص سایر مشکلات ناشی از ترومای غیرنافذ، ممکن است پرده گوش را معاینه کند، به دنبال علائم اختلالات تأثیرگذار بر مغز، طناب نخاعی و اعصاب بگردد و اعصاب کرانیال شما را ارزیابی کند. اعصاب کرانیال به شما کمک میکنند بشنوید، بچشید، ببویید و احساس کنید.
در مرحله بعدی، پزشک ممکن است آزمایشهای زیر را نیز تجویز کند:
- سیتیاسکن برای تشخیص ترومای سر
- سونوگرافی در موارد نامشخص با یافتههای مبهم
- امآرآی برای ارزیابی آسیب تروماتیک مغزی
- آزمایش انعقاد خون برای افرادی که داروهای رقیقکننده خون را استفاده میکنند
- تست شنواییسنجی برای افرادی که دچار کمشنوایی شدهاند
اگر به دنبال مرکز معتبری برای انجام تست شنواییسنجی هستید به کلینیک ملاصدرا که بهترین کلینیک سرگیجه تهران است، مراجعه کنید. اگر دچار سرگیجه نیز هستید، ما به شما پیشنهاد میکنیم مطلب برای درمان سرگیجه چه بخوریم را بخوانید.
درمان هماتوم لاله گوش
پزشکان ممکن است هماتوم لاله گوش را با توجه به شدت آن و شرایط بیمار در مطب یا اتاق عمل درمان کنند. به جدول زیر توجه کنید:
اندازه هماتوم و زمان ایجاد آن |
گزینههای درمانی |
کمتر از 2 سانتیمتر و کمتر از 48 ساعت |
آسپیراسیون سوزنی |
بیشتر از 2 سانتیمتر و از 48 ساعت تا 7 روز |
برش و درناژ یا تخلیه کاتتر داخل وریدی |
بیشتر از 7 روز |
تخلیه هماتوم در اتاق عمل |
روش درناژ (Drainage)
روش درناژ میتواند شامل موارد زیر باشد:
- آسپیراسیون سوزنی
- برش و درناژ یا تخلیه کاتتر داخل وریدی
پس از تخلیه، پزشک ممکن است برش را با بخیههای عمودی یا افقی ببندد تا فضای مرده را کاهش دهد و از تجمع مجدد خون یا مایعات جلوگیری کند. به خاطر داشته باشید که اگر برای درمان هماتوم اقدام نکنید، گوش شما گلکلمی خواهد شد و ظاهر زشتی پیدا خواهد کرد.
آسپیراسیون سوزنی (Needle Aspiration)
مراحل آسپیراسیون سوزنی عبارتاند از:
- تمیزکردن گوش با مواد ضدعفونیکننده و بیحسکردن موضعی گوش
- استفاده از سوزن برای تخلیه هماتوم
- اعمال فشار به مدت 5 الی 10 دقیقه پس از آسپیراسیون سوزنی
- استفاده از پانسمان فشاری
- قراردادن گاز استریل برای محافظت از پشت گوش
- قراردادن گاز آغشته به پترولاتیوم یا پنبه خیسشده با محلول سالین در لاله گوش
- قراردادن گاز استریل روی تمام بخشهای گوش
- بستن گوش و سر با گاز استریل برای نگهداشتن پانسمان در جای خود
برش و درناژ
اگر برش و درناژ بهدرستی انجام شود، میتواند بهصورت قابل توجهی به کاهش خطر تغییر شکل گوش کمک کند. پزشکان معمولا این روش را پس از شکستخوردن آسپیراسیون سوزنی در درمان هماتوم گوش تجویز میکنند. مراحل برش و درناژ عبارتاند از:
- تمیزکردن گوش با مواد ضدعفونیکننده و بیحسکردن موضعی گوش با لیدوکائین بافر بدون اپینفرین
- بلوک ناحیهای گوش برای ترمیم پارگیهای وسیع گوش یا جلوگیری از تغییر شکل بافت
- تمیزکردن گوش با محلول ضدعفونیکننده مانند محلول پروویدون ید
- تزریق لیدوکائین بافر 1% با اپینفرین
- واردکردن و هدایت سوزن در بخشهای مختلف گوش و تزریق لیدوکائین پس از هر بار خارجکردن آن
- استفاده از تیغ جراحی برای ایجاد برش در امتداد انحنای گوش در پایه هماتوم
- شستن محل با محلول سالین
- بخیهزدن برش
تخلیه کاتتر (catheter) داخل وریدی
مراحل تخلیه کاتتر داخل وریدی عبارتاند از:
- تمیزکردن گوش با مواد ضدعفونیکننده و بیحسکردن موضعی گوش
- واردکردن کاتتر داخل وریدی در امتداد مرز تحتانی هماتوم، متصلکردن سرنگ و تخلیه هماتوم
- قراردادن گاز و باند الاستیکی
در چه مواردی باید به بیمارستان مراجعه کنیم؟
اگر موارد زیر را تجربه میکنید، هر چه زودتر به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید تا از تغییر شکل دائمی گوش خود جلوگیری کنید:
- تروما یا عفونت گوش
- خونریزی گوش
حتی اگر آسیب گوش شما خطرناک به نظر نمیرسد، باید در اولین فرصت به اورژانس بیمارستان یا مطب پزشک خود مراجعه کنید.
در چه مواردی میتوان از درمان سرپایی استفاده کرد؟
اگر اندازه هماتوم کمتر از 2 سانتیمتر باشد و در کمتر از 48 ساعت ایجاد شده باشد، ممکن است بتوان آن را بهصورت سرپایی درمان کرد. با متخصصان کلینیک شنوایی سنجی ملاصدرا صحبت کنید تا اطلاعات بیشتری را در این باره به دست آورید. متخصصان این کلینیک میتوانند درباره خطرات و فواید هر یک از روشهای درمانی توضیح دهند و بهترین روش درمانی را با توجه به شدت هماتوم شما انتخاب کنند.
در چه مواردی به دکتر مراجعه کنید؟
اگر دارای شرایط زیر هستید، به دکتر مراجعه کنید:
- اگر به دنبال مشاوره و ارجاع برای هماتوم خود هستید
- اگر تصور میکنید که مشکلاتی در گوش خارجی، میانی یا داخلی شما وجود دارد
جمعبندی
اگر ورزشکار هستید، به احتمال زیاد، گوش گلکلمی را از نزدیک دیدهاید یا حتی خودتان دچار این مشکل هستید. هماتوم لاله گوش معمولا قابلدرمان است؛ ولی، میتواند منجر به مشکلاتی مانند عفونت مکرر گوش یا ازدستدادن شنوایی شود. آسپیراسیون سوزنی، برش و درناژ و تخلیه کاتتر داخل وریدی از روشهای درمان این مشکل محسوب میشوند. پزشکان میتوانند بهترین روش درمان را با توجه به شدت هماتوم و شرایط بیمار تجویز کنند.
حتی اگر آسیب گوش شما خطرناک به نظر نمیرسد، به مرکز معتبری مانند مرکز ارزیابی شنوایی و تعادل ملاصدرا مراجعه کنید تا مطمئن شوید که مشکلی در گوش شما وجود ندارد. همین امروز میتوانید به این مرکز مراجعه کنید و اولین قدم را برای درمان مشکلات گوش خود بردارید.