کاشت حلزون چیست؟| مراحل و مزایای آن

کاشت حلزون شنوایی، بعنوان روشی موثر در بازگرداندن شنوائی به افراد ناشنوائی است که قادر به استفاده از سمعک نمی باشند. کاشت حلزون یک وسیله الکترونیکی است که شنوایی را بهبود می بخشد. این روش گزینه ای مناسب برای افرادی است که دچار کم شنوایی شدید ناشی از آسیب گوش داخلی(حلزون) هستند و به خوبی با سمعک نمی شنوند. کاشت حلزون روشی نوین و جدید برای کسانی که نمیشنوند. برای کسانی که سلول های شنوایی شان به هر دلیلی از بین رفته است. کاشت حلزون روشی جدید جراحی که حلزون گوش را دور میزند و مستقیما عصب شنوایی را تحریک میکند،

همه بیماران مبتلا به کم شنوایی از سمعک سود نمی برند. فردی که باقیمانده شنوایی بسیار کمی دارد، احتمالاً نمی تواند هیچ سیگنال گفتاری را از مسیر شنوایی بازشناسی کند. در این موارد می توان از کاشت حلزون کمک گرفت.

اغلب کم شنوایی های حسی عصبی براثر کمبود یا فقدان سلول های مویی در حلزون ایجاد می شوند  نه به دلیل عصب شنوایی آسیب دیده یا اختلالات شنوایی مرکزی. کاشت حلزون جایگزین سلول های مویی حلزون می شود و مستقیماً عصب شنوایی را تحریک می کند.

کاشت حلزون چیست؟

برخلاف سمعک‌ها که صدا را تقویت می‌کنند، کاشت حلزون بخش‌های آسیب‌دیده گوش یعنی حلزون گوش را دور می‌زند تا سیگنال‌های صوتی را مستقیما به عصب شنوایی (شنوایی) برساند.

کاشت حلزون از یک پردازشگر صدا استفاده می کند که در پشت گوش قرار می گیرد. این پردازنده سیگنال های صوتی را می گیرد و به گیرنده ای که در زیر پوست پشت گوش کار گذاشته شده است می فرستد. گیرنده سیگنال ها را به الکترودهای کاشته شده در گوش داخلی (حلزون گوش) می فرستد.

سیگنال‌ها عصب شنوایی را تحریک می‌کنند و سپس سیگنال‌ها را به مغز هدایت می‌کنند. مغز این سیگنال ها را به عنوان صدا تفسیر می کند، اگرچه این صداها مانند سیگنال طبیعی  نیستند. یادگیری تفسیر سیگنال های دریافتی از کاشت به زمان و آموزش نیاز دارد. در عرض ۳ تا ۶ ماه پس از استفاده، اکثر افرادی که  عمل کاشت حلزون انجام میدهند دستاوردهای قابل توجهی در درک گفتار دارند.

کاشت حلزون با تحریک مستقیم رشته‌های عصبی شنوایی می‌تواند به افراد مبتلا به کم شنوایی شدید یا ناشنواها کمک کند تا صداها را درک کنند. با گذشت زمان و تمرین، بسیاری از افراد دارای کاشت حلزون می توانند درک گفتار داشته باشند و برقراری ارتباط موثر در شرایط مختلف را یاد بگیرند.

اجزای دستگاه کاشت حلزون

کاشت حلزون دستگاهی است که با تحریک مستقیم سلول های عصبی شنوایی مانع غیرفعال بودن بخش داخلی گوش میشود. در این فرآیند کاشت حلزون میتواند بخش اعظمی از شنوایی فرد را بازگرداند، همچنین توانایی فرد برای ارتباط را افزایش دهد. کاشت حلزون از دو جز داخلی و خارجی ساخته شده است.

بخش داخلی شامل گیرنده و محرک است، که با جراحی زیر پوست، پشت گوش قرار میگیرند و یک الکترود کوچک در بخش داخلی گوش (حلزون) قرار داده میشود که با بخش انتهایی اعصاب شنوایی در تماس است.

بخش خارجی شامل کویل (سیم پیچ) است که با اجزای داخلی ارتباط برقرار میکند؛ و پردازشگر صوتی که به بهترین نحو برای فرد، اطلاعات اصوات را برای درک بهتر اصلاح میکند و همچنین مکانی برای باطری وجود دارد که انرژی لازم را تامین میکند.

اجزای اصلی بیرونی این دستگاه شامل موارد زیر می باشد:

میکروفون:
وظیفه ی میکروفون جمع آوری اصوات از محیط و تبدیل آن ها به نشانه های الکتریکی می باشد. در دستگاه هایی که در حال حاضر استفاده می شود، میکروفون در بخش ویژه ای در مجاورت پردازشگر قرار دارد که مجموعه ای واحد را تشکیل می دهند.

پردازشگر گفتار:
نشانه های خام الکتریکی را به شکلی که قابل تحویل دادن به نوار الکترودهای کاشته شده باشد، تبدیل می کند. پردازشگر گفتار شامل یک تراشه ی درونی است که به کمک رایانه برنامه ریزی می شود.

در ابتدا، بخش خارجی اصوات را دریافت میکند سپس توسط پردازشگر به سیگنالهای دیجیتالی تبدیل میشود؛  و سپس این سیگنالهای دیجیتالی به کویل فرستاده میشوند کویل به وسیله مگنت (آهنربا)های قوی به پوست که زیر آن گیرنده قرار دارد، متصل میشود.

کویل اطلاعات صدا را به شکل امواج رادیویی به گیرنده هدایت میکند.گیرنده سیگنال های صوتی را به الکترود میفرستد. الکترود در واقع از تعدادی الکترود کوچک تشکیل شده است، که هر کدام در بخشهای مختلف حلزون قرار دارند و بسته به نوع آن اعصاب مختلفی تحریک میشوند، که به وسیله این تحریکات در مسیر درست و معناداری اطلاعات صوتی به مغز و سر ارسال میشوند.

انواع کاشت حلزون

دو نوع اصلی کاشت حلزون وجود دارد:

کاشت حلزون تک کاناله (یا آنالوگ) – این اولین نوع پروتز کاشت بود که ساخته شد و از یک الکترود برای تحریک تمام قسمت های حلزون استفاده میشد. این نوع پروتز تا حد زیادی با دستگاه های چند کاناله پیچیده تر جایگزین شده اند.

کاشت حلزون چند کاناله (یا دیجیتال) – این مدل پروتزها رایج ترین نوع کاشت حلزون هستند که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند و از چندین الکترود برای تحریک قسمت های مختلف حلزون استفاده می کنند. در این نوع از پروتز ها بازنمایی بسیار دقیق تر صدا و نتایج شنوایی بهتری را برای کاربران فراهم می کند.

مجموعه ارزیابی های تعیین کاندیداتوری کاشت حلزون

.۱ معاینات پزشکی
.۲ تصویربرداری از حلزون
.۳ ارزیابی های شنوایی
.۴ ارزیابی های الکتروفیزیولوژیک
.۵ ارزیابی های مربوط به سمعک و آزمونهای درک گفتار
.۶ ارزیابی های گفتار وزبان
.۷ بررسی های روان شناختی
.۸ مشاوره
.۹ هماهنگ سازی خدمات مربوط به محیط آموزشی کودک
.۱۰ تعیین گوشی که قرار است کاشت حلزون را دریافت نماید.

چه کسانی کاندید کاشت حلزون هستند؟

هر کسی که افت شنوایی شدید تا عمیق در بخش داخلی گوش دارد، برای کاندید کاشت حلزون در نظر گرفته میشود. بچه های زیر یک سال و بزرگسالان در هر سنی میتوانند از کاشت بهره مند شوند. تعیین این که کاشت حلزون چقدر میتواند برای فرد مفید باشد نیازمند ارزیابی پزشکی و شنوایی است.

همه ی افراد با افت شنوایی، کاندید عمل کاشت حلزون نیستند و لازم است این امر برای خود افراد کم شنوا و خانواده هایشان توضیح داده شود. اما به طور کلی کودکانی با سن پایین،که قبل از ۳ سالگی تشکیل پرونده کاشت داده اند و افت شنوایی عمیق دو طرفه دارند یا افراد بزرگسالی که به دنبال یک حادثه ( ضربه به سر، مننژیت و …) دچار افت عمیق شنوایی شده اند، در صورت تأیید تیم کاشت در اولویت بهره بردن از این تکنولوژی می باشند نکته قابل ملاحظه، آن است که به واسطه پیشرفت هایی که در فناوری های پروتز کاشت حلزون و فناوری های مربوط به جراحی و راهبردهای پردازش گفتار صورت می گیرد، معیارهای کاندیداتوری کاشت حلزون به طور مستمر تغییر می کنند.

روند و مراحل کاشت حلزون

پس از مشخص شدن میزان کم شنوایی فرد، اقدامات الزم برای تشکیل پرونده، تکرار آزمایشات شنوایی و تأیید وجود کم شنوایی دوطرفه عمیق صورت می گیرد. فرد کاندید کاشت حلزون و خانواده وی طی ویزیت های متعددی از لحاظ جنبه های روانی، کفایت اجتماعی و آموزش پذیر بودن فرد کم شنوا مورد بررسی قرار خواهند گرفت و نظرات کلیه متخصصین طی کمیسیونی به شورا گذاشته می شود.

خط مشی این کمیسیون آن است که هر ماهه از میان مراجعه کنندگان، مناسب ترین آنها را با توجه به امکانات مرکز و قابلیت های کودک برای باز توانی انتخاب نماید. از زمانی که کم شنوایی فرد محرز می گردد باید استفاده از سمعک و توانبخشی شنوایی را آغاز کند و حداقل طی یک دوره ۳ تا ۶ ماهه پیشرفت شنوایی وی با سمعک مورد ارزیابی واقع شود.

در صورتی که پیشرفت شنوایی فرد کم شنوا با سمعک طبق معیارهای موجود قابل توجه باشد زمان و اقدامات توانبخشی برای استفاده از سمعک برای وی افزایش می یابد تا در صورتی که سمعک می تواند کمک الزم را ارائه کند فرد از لیست انتظار کاشت حلزون شنوایی خارج گردد.

طی این مراحل فرد کم شنوا و خانواده وی با متخصصین متعددی در ارتباط خواهند بود و آگاهی از اقدامات قابل انجام توسط هر کدام از آنها برای فرد و خانواده اش ضروری است، بنابراین در بخش های آتی به طور مختصر توضیحاتی در این مورد ارائه می شود.

بطور خلاصه میتوان روند کاشت را اینگونه توصیف کرد :

۱)تست شنوایی

برای تعیین اینکه آیا شما کاندید کاشت هستید یا خیر، باید شنوایی خود را توسط شنوایی شناس آزمایش کنید.

۲)کاندیداتوری

 تعیین کاندیداتوری و تشکیل پرونده و قرار گرفتن در صف انتظار

۳)جراحی 

جراحی کاشت حلزون یک عمل سرپایی نسبتا روتین است که معمولا بین دو تا چهار ساعت که با بیهوشی عمومی طول می کشد.

۴)فعال سازی

به طور معمول دو تا چهار هفته پس از جراحی، شما یک به مطب شنوایی شناس خود  میروید تا کاشت حلزون شنوایی خود را فعال کنید. این روزی است که برای اولین بار صدا را از طریق کاشت حلزون گوش می شنوید!

۵)توان بخشی شنوایی وگفتاری 

درست مانند هر عمل جراحی، شما باید دوره ی توانبخشی خود را بطورکامل طی کنید. مغز شما برای درک صداها باید دوباره آموزش ببیند. توانبخشی می تواند به تسریع روند یادگیری و بهبودی کمک کند و کلید موفقیت شما برای دوباره شنیدن خواهد بود.

۶)تنظیمات دوره ای

شما قرار ملاقات هایی با شنوایی شناس خواهید داشت تا بتواند تنظیماتی را انجام دهد و پردازشگر صدای را به خوبی تنظیم کند تا بهترین تجربه شنوایی شما را به ارمغان بیاورد.

جراحی کاشت حلزون

این جراحی زیر بیهوشی عمومی و بــعد از ارزیابی هــــای کامل توسط متخصصین گوش و حلق و بینی، اطفال، نورولوژی، روانپزشک، بیهوشی و رادیولوژی انجام می گردد.
عمل جراحی حدود یک و نیم ساعت طول می کشد و از طریق برش کوچک پشت گوش، جراحی در جهت جاسازی بخش درونی کاشت و فرو بردن الکترودهای کاشت در فضای مناسب انجام می گردد بیمار بعد از جراحی حدود ۲ الی۳ روز در بیمارستان بستری است.

بعد از ترخیص به فواصل زمانی دو هفته تا نصب بخش بیرونی به پزشک جراح خود مراجعه می نماید، بعد از اطمینان از سلامت زخم جهت نصب بخش بیرونی دستگاه و اقدامات توانبخشی به تیم توانبخشی معرفی می گردد.

پس از جراحی، بیماران ممکن است کمی درد و ناراحتی را تجربه کنند، اما معمولاً می‌توان آن را با دارو کنترل کرد. چندین هفته طول می کشد تا برش بهبود یابد، در این مدت بیمار باید از خیس شدن برش یا قرار دادن آن در معرض گرما یا سرمای بیش از حد خودداری کند.

عوارض جراحی کاشت حلزون

مانند هر روش جراحی، کاشت حلزون شنوایی عوارض دارد. در حالی که خطر کلی نسبتا کم است، برخی از عوارض بالقوه عبارتند از:

عفونت: خطر عفونت در محل جراحی وجود دارد که ممکن است نیاز به آنتی بیوتیک یا درمان بیشتر داشته باشد.

خونریزی: در موارد نادر، ممکن است در حین یا بعد از عمل خونریزی وجود داشته باشد که ممکن است نیاز به اقدامات اضافی داشته باشد.

خرابی دستگاه: دستگاه کاشت حلزون ممکن است به درستی کار نکند، چه بلافاصله پس از جراحی یا در حتی چن سال بعد. در این صورت ممکن است نیاز به جراحی اضافی برای تعویض یا تعمیر دستگاه داشته باشد.

وزوز گوش: برخی از بیماران ممکن است پس از جراحی وزوز گوش (زنگ در گوش) را تجربه کنند، اگرچه معمولاً با گذشت زمان برطرف می شود.

آسیب عصب صورت: احتمال  آسیب به عصب صورت وجود دارد که می تواند باعث ضعف یا فلج در یک طرف صورت شود.هرچند بسیار نادر است.

سرگیجه : برخی از بیماران ممکن است پس از جراحی دچار سرگیجه شوند، اگرچه معمولاً با گذشت زمان برطرف می شود.

جابه جا شدن ایمپلنت: در موارد نادر، کاشت ممکن است از موقعیت اصلی خود حرکت کند که برای اصلاح ممکن است نیاز به جراحی دیگری داشته باشد.

کاشت حلزون در چه صورت میتواند مفید باشد؟

کاشت حلزون میتواند اطلاعات صوتی مفید و سودمندی را به افراد کم شنوا بدهد. کیفیت ادراک صدا در افراد،مختلف است و به عوامل مختلفی مانند زمان کاشت، مدت زمان افت شنوایی و توانایی ارتباط فرد قبل از عمل بستگی دارد. همچنین این امکان وجود ندارد که به افراد گفته شود دقیقا چقدر از دستگاهشان استفاده میبرند.همچنین لازم است که فردی که عمل کاشت حلزون انجام میدهد، انگیزه لازم برای شنیدن داشته باشد.
یادگیری شنیدن با کاشت حلزون نیازمند صبر و تلاش است و این تلاشها قطعا با ارزش و نتیجه بخش هستند.بسیاری از کودکان ناشنوای مادرزادی که کاشت حلزون را دریافت میکنند میتوانند گفتار داشته باشند.همچنین میتوانند در مدارس عادی و در مقطع متناسب با سنشان زبان و خواندنشان پیشرفت کند.
بسیاری از بزرگسالانی که در سن پس از یادگیری زبان و گفتار، شنوایی خود را از دست داده اند، میتوانند با استفاده از کاشت حلزون از تلفن استفاده کنند. همچنین در خوب شنیدن موسیقی موفق ترند و میتوانند تقریبا هر آن چه را میخواهند از طریق شنیدن، از محیط اطراف کسب کنند. بزرگسالانی که از بدو تولد ناشنوا متولد شدند نیز میتوانند به وسیله کاشت حلزون، ادراک جدیدی از صداها را کسب کنند.

مراکز کاشت حلزون در ایران

در حال حاضر ۱۶ مرکزکاشت در ایران درحال فعالیت هستند از جمله:

که چهار مرکز در تهران از جمله بیمارستان امیر اعلم تهران،حکیم،حضرت رسول اکرم(ص) ، بقیه الله الاعظم (عج) میباشند.

در دیگر شهرستان ها:

بیمارستان حضرت قائم (عج) مشهد، بیمارستان خلیلی شیراز ،بیمارستان حضرت فاطمه زهرا (س) اصفهان، بیمارستان حضرت امام رضا (ع) تبریز، بیمارستان حضرت امام خمینی (ره)، اهواز بیمارستان بعثت ،همدان بیمارستان شفای، کرمان بیمارستان الزهرا(س) ،زاهدان بیمارستان امام خمینی (ره) ،کرمانشاه مرکز کاشت ،بابل مرکز کاشت رشت، مرکز کاشت یزد.

بهترین کلینیک برای تعیین کاندیداتوری کاشت کلینیکی است که تست های شنوایی بصورت دقیق انجام میشوند و مشاوره های لازم و تجویز مناسب سمعک قبل از عمل را انجام میدهند.

در کلینیک ملاصدرا به خوبی و با دقت بالایی این خدمات انجام میشود  برای اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانید با شماره ی ۸۸۰۵۳۷۸۳-۰۲۱۴ تماس حاصل فرمایید تا کارشناسان ما در همه ی زمینه ها بهترین مشاوره و خدمات را در اختیار شما قرار دهند.

سوالات متداول

• کاشت حلزون شنوایی به چه کسانی کمک می‌کند؟

کاشت حلزون گوش به افرادی که دچار نقص شنوایی حسی هستند کمک می‌کند تا شنوایی خود را بهبود دهند.

• کاشت حلزون چگونه به بهبود شنوایی کمک می‌کند؟

کاشت حلزونی امکان انتقال صداها به مغز را فراهم می‌کند و باعث می‌شود شنیدن صدا بهتر احساس شود.

• کاشت حلزون گوش چه تفاوتی با سمعک دارد؟

در فردی که کاشت حلزون نامرئی گوش انجام داده است، سیگنال‌های صوتی مستقیما از اعصاب شنوایی به مغز ارسال می‌شوند، درحالی که سمعک فقط صداها را تقویت و قابل شنیدن می‌کند.

• میزان موفقیت کاشت حلزون چقدر است؟

هرچند میزان موفقیت کاشت حلزون گوش در بزرگسالان وکودکان کاملا متفاوت است اما معمولا این عمل درصد موفقیت بالایی دارد و بهبودی شنوایی قابل توجهی در افراد ایجاد خواهد کرد.

• آیا کاشت حلزون فرد ناشنوا را شنوا می‌کند؟

کاشت حلزون گوش در کودکان و نیز بزرگسالان می‌تواند قدرت شنوایی افراد را تا حد قابل توجهی بهبود بخشد و آستانه شنوایی را گسترش دهد.

• آیا جراحی کاشت حلزون دردناک است؟

هرچند ممکن است پروتز کاشت حلزون، در برخی از افراد دردی خفیف ایجاد کند اما به طور‌کلی، از آنجایی که عمل جراحی کاشت حلزون معمولا با استفاده از بیهوشی انجام می‌شود، در طول عمل دردی احساس نمی‌شود.